ترجمه
بگو: اى كافران!
من نمىپرستم آنچه شما مىپرستید.
و نه شما مىپرستید آنچه من مىپرستم.
و نه من مىپرستم آنچه را شما پرستش كردهاید.
و نه شما مىپرستید آنچه را من مىپرستم.
(حال كه چنین است) آیین شما براى خودتان و آیین من براى خودم.
نکته ها
در شأن نزول این سوره آمده است كه بعضى از سران قریش به پیامبر گفتند: اى محمّد تو یك سال از آیین ما پیروى كن، ما سال بعد از تو پیروى مىكنیم. آنگاه هر كدام بهتر بود آن را ادامه مىدهیم، اما پیامبر نپذیرفت. گفتند: لااقل خدایان ما را مسّ كن و تبرّك بجوى تا ما نیز خداى ترا بپرستیم، در این هنگام این سوره نازل شد.
كلمه «قل» اندكى از كینه كفار نسبت به پیامبر مىكاهد، زیرا مىفهمند كه سركارشان با خداست و پیامبر تنها مأمور است.
گاهى باید مخالفان را به حال خود رها كرد و گفت: «لكم دینكم» چنانكه در سوره قصص آیه 55 مىخوانیم: «لنا اعمالنا و لكم اعمالكم» و این نوعى تحقیر و تهدید است نه اجازه براى هر نوع عمل و عقیده.
در مواردى از قرآن تكرار براى تأكید است، نظیر: «كلاّ سوف تعلمون ثمّ كلاّ سوف تعلمون»(225) و «فقتل كیف قدّر ثم قتل كیف قدّر»(226) در این سوره نیز تكرار مىتواند براى تأكید باشد تا مشركان از تسلیم شدن مسلمانان قطع امید كنند و مىتواند براى تلقین استقامت به مؤمنان باشد تا در مواضع خود پایدار بمانند.
خبر از ایمان نیاوردن گروهى از كفار، بارها در قرآن مطرح شده است، از جمله آنها آیه ششم سوره بقره و آیه هفتم سوره یس است كه با صراحت مىفرماید: «فهم لا یؤمنون»
225) تكاثر، 3 و 4.
226) مدّثر، 19 و 20.
پيام ها
1- پیامبر اكرم امین وحى است و هر چه به او نازل شود بازگو مىكند. «قل»
2- مسلمانان باید در برابر پیشنهادات غیر منطقى، صریح و قاطع پاسخ بگویند و دشمنان را از خود مأیوس نمایند. «لا اعبد ما تعبدون»
3- به نام وحدت، نباید از اصول و ارزشها سرپیچى كرد. «لا اعبد ما تعبدون»
4- دنیاى كفر باید از تسلیم شدن مسلمانان مأیوس باشد. «لا اعبد... و لا انا عابد»
5 - اعلام برائت از كفار باید مكرّر و مؤكّد و علنى باشد. «قل یا ایّها الكافرون لا اعبد ما تعبدون»
6- در دین معامله نكنید، با دشمن سازش و مداهنه نكنید و در برابر تكرار پیشنهادهاى نابجا، شما نیز موضع خود را قاطعانه تكرار كنید. «لا اعبد... لا انتم عابدون... و لا انا عابد...»
7- به خاطر جذب دیگران، دست به هر كارى نزنید. «لا اعبد... و لا انتم عابدون»
8 - قرآن از غیب خبر مىدهد. حتى یك نفر از پیشنهاد دهندگان، حاضر به اسلام آوردن نشد. «و لا انتم عابدون ما اعبد»
9- پایدارى و قاطعیّت، شرط رهبرى است. «و لا انا عابد...»
10- عبادت و بندگى خدا، ملاك تمایز مؤمن از كافر است. «یا ایّها الكافرون... لا انتم عابدون ما اعبد»
11- انسان در انتخاب دین آزاد است نه مجبور. «لكم دینكم و لى دین»
12- باید صفها از هم جدا شود، حق از باطل و كفر از ایمان متمایز شود. «لكم دینكم ولى دین»
13- معبود هر كس، بیانگر دین و آیین اوست. «لا انا عابد... لا انتم عابدون... لكم دینكم ولى دین»