ترجمه
آنان (از شنیدن حقّ) كر و(از گفتن حقّ) گنگ و(از دیدن حقّ) كورند، پس ایشان (بسوى حقّ) باز نمىگردند.
نکته ها
قرآن در ستایش برخى پیامبران مىفرماید: آنان دست وچشم دارند، «واذكر عبادنا ابراهیم واسحاق ویعقوب اولى الایدى والابصار» [197] شاید مقصود آن است كه كسى كه دست بتشكنى دارد دست دارد، كسى كه چشم خدابین دارد چشم دارد، پس منافقان كه چنین دست وچشمى ندارند، در واقع همچون ناقص الخلقههایى هستند كه خود مقدّمات نقص را فراهم كرده و وسائل شناخت را از دست دادهاند. لذا در این سوره دربارهى منافقان تعابیرى همچون «لا یشعرون، ما یشعرون، لا یعلمون، لا یبصرون، یعمعون، صم، بكم، عمى، لا یرجعون» بكار رفته است.
نظر، غیر از بصیرت است. در سوره اعراف مىخوانیم: «تریهم ینظرون الیك و هم لا یبصرون» [198] مىبینى كه به تو نگاه مىكنند، در حالى كه نمىبینند. یعنى چشم بصیرت ندارند كه حقّ را ببینند.
عدم بهرهگیرى صحیح از امكانات و وسائل شناخت، مساوى با سقوط و از دست دادن انسانیّت است. [199]
جزاى كسى كه در دنیا خود را به كورى و كرى و لالى مىزند، كورى و كرى و لالى آخرت است. «ونحشرهم یومالقیامة على وجوههم عمیاً و بكماً و صماً» [200]
197) ص، 45.
198) اعراف، 198.
199) در سورهى اعراف آیهى 179 مىخوانیم: »لهم قلوب لایفقهون بها و لهم اعین لایبصرون بها و لهم اذان لایسمعون بها اولئك كالانعام بل هم اضل اولئك هم الغافلون« آنان دل دارند، ولى نمىفهمند، چشم دارند ولى نمىبینند، گوش دارند ولى حقّ را نمىشنوند، این گروه همچون چهارپایان بلكه از آنها پستتر و گمراهترند، ایشان غافل هستند.
200) اسراء، 97.
پيام ها
1- نفاق، انسان را از درك حقایق و معارف الهى باز مىدارد. «صم بكم عمى»
2- كسى كه از عطایاى الهى در راه حقّ بهره نگیرد، همانند كسى است كه فاقد آن نعمتهاست. «صم بكم عمى»
3- حقّ ندیدن منافقان دو دلیل دارد: یكى آنكه فضاى بیرونى آنان تاریك است؛ «فى ظلمات» ودیگر آنكه خود چشم دل را از دست دادهاند. «صم بكم عمى»
4- منافقان، لجاجت و تعصّب دارند. «فهم لا یرجعون»