ترجمه
و در راه خدا انفاق كنید (و با ترك انفاق،) خود را به دست خود به هلاكت نیاندازید. و نیكى كنید كه خداوند نیكوكاران را دوست مىدارد.
نکته ها
پنج آیه پى درپى، مسلمانان را به دفاع از دین و مقابله با كفّار فرخواند، این آیه پایان آن را با انفاق و احسان تمام كرده است.
خودكشى وضرر به نفس، حرام قطعى است كه از آیه استفاده مىشود. امّا شهادت طلبى در مواردى كه اساس اسلام در خطر باشد، افتادن در تهلكه نیست.
این آیه در كنار سفارش به انفاق، مسلمانان را از هرگونه افراط و تفریط بازمىدارد. زیرا اگر ثروتمندان بخل ورزند و به فكر محرومان نباشند، اختلاف طبقاتى روز به روز توسعه پیدا كرده و عامل انفجار جامعه و نابودى آنان خواهد گردید. چنانكه اگر میانهروى در انفاق مراعات نشود و انسان هرچه را دارد به دیگران ببخشد، به دست خود، خود و خانوادهاش را به هلاكت كشانده است.
قرآن در آیات دیگر نیز مسلمانان را به میانهروى در انفاق سفارش نموده و به پیامبرش مىفرماید: «ولا تجعل یدك مغلولة الى عنقك و لا تبسطها كل البسط» [580]اى پیامبر! نه دست بسته باش كه چیزى نبخشى و نه آنچنان كه هر چه دارى یكجا ببخشى. امام صادق علیه السلام نیز در ذیل این آیه مىفرماید: انفاق شما، نباید در حدّى باشد كه دستِ خودتان خالى وبه بدبختى كشیده شوید. [581]
انسان علاقه دارد كه محبوب باشد، لذا قرآن از این فطرت استفاده كرده و مىفرماید: نیكى كن كه نیكوكاران محبوب خداوند هستند.
580) اسراء، 29.
581) بحار، ج93، ص168.
پيام ها
1- اقتصاد، پشتوانهى هر حركتى است. «انفقوا...» جهاد نیز بدون پشتوانه مالى و گذشت از برخى امكانات، امكان ندارد. اگر مردم به هنگام هجوم دشمن و در راه دفاع از حقّ، اموال خود را بكار نگیرند، گرفتار شكست قطعى مىشوند.
2- با انفاق، خود و اموالتان را بیمه كنید. «انفقوا فى سبیل اللّه و لاتلقوا بایدیكم الى التهلكة»
3- در اسلام جبهه و جنگ و كمكهاى مالى همه باید رنگ الهى داشته و براى رضاى خداوند باشد. «فى سبیل اللَّه»
4- محبوب خدا شدن، بهترین تشویق براى احسان است. «اناللّه یحبّ المحسنین»