ترجمه
آیا گمان كردید داخل بهشت مىشوید وحال آنكه هنوز مانند آنچه بر پپشینیان شما گذشت به شما نرسیده است؟! آنان گرفتار تنگدستى و ناخوشى شده و چنان زیر و زبر شدند كه پیامبر و افرادى كه ایمان آورده و همراه او بودند، گفتند: یارى خدا چه وقت خواهد بود؟ آگاه باشید كه یارى خداوند نزدیك است.
نکته ها
«بأساء» سختىهایى است كه از خارج به انسان تحمیل مىشود، مثل جنگ و سرقت. و«ضرّاء» سختىهاى درونى است، مانند بیمارى، زخم وجراحت.
این آیه یادآور تحمل سختى از سوى مؤمنان گذشته و هشدار و تسلاّیى براى مسلمانان است. حوادث سخت، آزمایش الهى است و مشكلاتى همچون حوادث تلخِ مالى و جانى همه براى ساخته شدن انسانهاست.
هر بلایى را عطایى با وى است
هر كدورت را صفایى در پى است
زیر هر رنجى، گنجى معتبر
خار دیدى، چشم بگشا گل نگر
در روایتى از پیامبر اكرم صلى الله علیه وآله مىخوانیم: بهشت با سختىها پیچیده شده است. [606]و در روایت دیگرى آمده: براى مؤمنان گرفتار در دنیا، چنان پاداشى است كه دیگران مىگویند: اى كاش این سختىها با سختى بیشترى براى ما بود. [607] آرى، مشكلات، عامل رشد و قرب و راه ورود به بهشت است.
نابرده رنج، گنج میسّر نمىشود
مزد آن گرفت جان برادر كه كار كرد
تأخیر استجابت دعا، مایهى تردید نشود. خداوند بارها وعده داده است كه «انّهم لهم المنصورون» انبیا [608] و بندگان ما حتماً یارى مىشوند. و «كتباللّه لاغلبنّ انا ورسلى» [609] خداوند نوشته است كه من و فرستادگانم پیروز هستیم. به هر حال خداوند وعدهى پیروزى داده و ممكن است به دلائلى این وعدهها به تأخیر بیافتد، لكن این تأخیر نباید سبب تردید شود.
606) انّ الجنّة حفّت بالمكاره و انّ النّار حفّت بالشهوات«. تفسیر كاشف، ج1، ص31.9
607) تفسیر منهجالصادقین، ج1، ص552.
608) صافات، 172.
609) مجادله، 21.
پيام ها
1- انتظار بهشت رفتن، تنها بخاطر ایمان داشتن و بدون سختى كشیدن، انتظار نادرستى است. «ام حسبتم ان تدخلوا الجنّة...»
2- در سنّتهاى الهى، هیچ تغییرى نیست. همه ملّتها و امتّها و افراد باید از كوران آزمایش بگذرند. «ولمّا یأتكم مثل الّذین خلَوا»
3- توجّه به مشكلات دیگران، عامل تسكین است. از تاریخ، عبرت و الگو بگیریم. «مستهم البأساء والضرّاء»
4- آماده باشیم، آزمایشات الهى به قدرى سخت است كه بعضى مواقع انبیا را نیز مضطرب مىكند. «یقول الرسول والذین آمنوا معه متى نصر اللَّه»
5 - در سختىها، انبیا از مردم جدا نبودند. «یقول الرسول و الذین آمنوا معه»
6- یكى از شروط استجابتِ دعا، اضطرار و قطع امید از غیر خداست. «متى نصراللَّه... انّ نصر اللّه قریب»
7- آرامبخشِ همهى مشكلات، یاد نصرت خداوند است. «الا انّ نصر اللّه قریب»
8 - مقاومت، زمینهى دریافت نصرت الهى است. «مسّتهم... انّ نصر اللّه قریب»