ترجمه
همانا كسانى كه ایمان آوردهاند و كسانى كه مهاجرت نموده و در راه خدا جهاد كردهاند، آنها به رحمت پروردگار امیداوار هستند و خداوند آمرزنده و مهربان است.
نکته ها
در شأن نزول این آیه كه در ادامه آیه پیش است، مىخوانیم: مؤمنانى كه هجرت و جهاد كردند، ولى هلال ماه رجب را با ماه جمادىالاخرى اشتباه گرفتند و دست به قتال زدند، ناراحت نباشند. زیرا اشتباهشان مورد عفو است و آنان قصد انجام گناه نداشتهاند.
امید بدون عمل، آرزویى بیش نیست. چنانكه در آخرین آیه سورهى كهف مىخوانیم: «من كان یرجوا لقاء ربّه فلیعمل عملاً صالحاً و لایُشرك بعبادة ربّه احداً» هركس امید به لقاى پروردگار و رسیدن به مقام قرب را دارد، پس باید عمل خالصانه انجام دهد. آرى، «رجاء»، آن امیدى است كه انسان مقدّمات رسیدن به آنرا فراهم كند.
براى امیدوار بودن به الطاف الهى، اسلام زمینههایى را فراهم كرده است:
1- یأس و ناامیدى از گناهان كبیره است. [626]
2- خداوند مىفرماید: من نزد گمان بندهى مؤمن هستم، اگر گمان خوب به من ببرد به او خوبى مىرسانم. [627]
3- انبیا و فرشتگان، به مؤمنین دعا و براى آنان استغفار مىكنند. [628]
4- پاداش الهى چندین برابر است. [629]
5 - راه توبه باز است. [630]
6- گرفتارىهاى مؤمن، كفّارهى گناهان او محسوب مىشود. [631]
7- خداوند توبه را قبول كرده و سیّئات را به حسنات مبّدل مىسازد. [632]
626) زمر، 53 .
627) كافى، ج2، ص 72.
628) غافر، 7 ؛ ابراهیم، 41.
629) بقره، 261.
630) نساء، 18.
631) بحار، ج81، ص176.
632) فرقان، 70.
پيام ها
1- رتبهى ایمان، مقدّم بر عمل است. «آمنوا... هاجروا وجاهدوا»
2- امید به لطف پروردگار، مشروط به ایمان، هجرت و جهاد است. «آمنوا... هاجروا وجاهدوا... اولئك یرجون»
3- اصول افكار و اعمال اگر صحیح باشد، اشتباهات جزئى قابل عفو است. «آمنوا... هاجروا... یرجون»
4- به لطف خداوند امیدوار باشیم، نه به كارهاى نیك خود. زیرا خطر سوءعاقبت و حبط عمل و عدم قبول اطاعت، تا پایان عمر در كمین است. «یرجون رحمت اللّه»
5 - چون بنده امیدوار به رحمت خداوند است، خداوند نیز اعلام مىكند: آمرزنده و مهربان است. «یرجون رحمت اللّه و اللّه غفور رحیم»
6- ارزش هجرت و جهاد آن است كه در راه خدا و براى او باشد. «فى سبیل اللّه»
7- مؤمنان و مهاجران مخلص نیز به رحمت و مغفرت او نیاز دارند. «آمنوا، هاجروا... یرجون رحمت اللّه»
8 - از خطاى مهاجران و مجاهدان در راه خدا، باید گذشت. «واللّه غفور رحیم»