ترجمه
آن (خداوندى) كه زمین را براى شما فرشى (گسترده) وآسمان را بنایى (افراشته) قرار داد و از آسمان، آبى فرو فرستاد و به آن از میوه‌ها، روزى براى شما بیرون آورد، پس براى خداوند شریك و همتایى قرار ندهید با آنكه خودتان مىدانید (كه هیچ یك از شركا و بتها، نه شما را آفریده‌اند ونه روزى مىدهند و اینها فقط كار خداست.)
نکته ها
در این آیه خداوند به نعمتهاى متعدّدى اشاره مىكند كه هركدام از آنها سرچشمهى چند نعمت دیگر است. مثلاً فراش بودن زمین، اشاره به نعمتهاى فراوان دیگرى است. همچون سخت بودن كوهها ونرم بودن خاك دشتها، فاصله زمین تا خورشید، درجه حرارت و دما و هواى آن، وجود رودخانهها، درّهها، كوهها، گیاهان و حركتهاى مختلف آن كه مجموعاً فراش بودن زمین را مهیّا كردهاند. چنانكه در قرآن براى زمین تعابیر چندى شده است، زمین هم «مهد» [219]گهواره است، هم «ذلول» [220] رام و آرام و هم «كفات» [221] در برگیرنده.
كلمه «سماء» در آیه یك بار در برابر «ارض» آمده است كه به همهى قسمت بالا اشاره دارد و یك بار مراد همان قسمت نزول باران از ابرها مىباشد.
219) الذى جعل لكم الارض مهداً« طه، 53.
220) هو الذى جعل لكم الارض ذلولاً« ملك، 15.
221) الم نجعل الارض كفاتا« مرسلات، 15.
پيام ها
1- یاد نعمتهاى الهى از بهترین راههاى دعوت به عبادت است. «اعبدوا ربّكم... الذى جعل لكم»
2- از بهترین راههاى خداشناسى، استفاده كردن از نعمتهاى در دسترس است. «جعل لكم الارض فراشاً و السماء بناءً»
3- در نظام آفرینش، هماهنگى كامل به چشم مىخورد. هماهنگى میان زمین، آسمان، باران، گیاهان، میوه‌ها وانسان. (برهان نظم) «جعل، انزل، اخرج»
4- آفریدهها هركدام براى هدفى خلق شدهاند. «رزقاً لكم» باران براى رشد و ثمر دادن میوه‌ها، «فاخرج به» و میوه‌ها براى روزى انسان. «رزقاً لكم»
5 - زمین وباران وسیله هستند، رویش گیاهان ومیوهها بدست خداست.«فأخرج»
6- نظم و هماهنگى دستگاه آفرینش، نشانهى توحید است، پس شما هم یكتا پرست باشید. «فلا تجعلوا لِلّه انداداً»
7- ریشهى خداپرستى در فطرت و وجدان همه مردم است. «وانتم تعلمون»
8 - آفرینش زمین و آسمان و باران و میوه‌ها و روزى انسان، پرتوى از ربوبیّت خداوند است. «اعبدوا ربّكم... الذى جعل لكم...»
9- همهى انسانها، حقّ بهرهبردارى و تصرف در زمین را دارند. (در آیه «لكم» تكرار شده است.)
10- دلیل واجب بودن عبادت شما، لطف اوست كه زمین وآسمان وباران و گیاهان را براى روزى شما قرار داده است. «اعبدوا ربّكم... الذى جعل لكم...»
11- خداوند بر اسباب طبیعى حاكم است. «جعل، انزل، اخرج»
12- پندار شریك براى خداوند، از جهل است. «لا تجعلوا لله اندادا وانتم تعلمون»