ترجمه
پس اگر (از دشمن یا خطرى) بیم داشتید، پیاده یا سواره (به هر شكل كه مىتوانید نماز گزارید) و آنگاه كه ایمن شدید خدا را یاد كنید، همانگونه كه آنچه را نمىتوانستید بدانید به شما آموخت.
نکته ها
در قرآن گاهى به جاى كلمهى «صلوة»، كلمه «ذكر» گفته شده است، چنانكه درباره نماز جمعه مىفرماید: «فاسعوا الى ذكر اللّه» به سوى ذكر خدا بشتابید. و یا خداوند به موسى علیه السلام مىفرماید: «اقم الصلوة لذكرى» نماز را بپادار تا یاد من باشى. در این آیه نیز مراد از «فاذكروا اللّه» نماز است.
آرى، فلسفه و روح نماز، یاد خداوند است.
این آیه اشاره به نماز خوف دارد كه در شرایط جنگى با احكام مخصوصى كه در فقه آمده است، اقامه مىشود.
در احادیث مىخوانیم كه پیامبر صلى الله علیه وآله در جنگ احزاب با اشاره نماز خواندند و حضرت على علیه السلام در بعضى از جنگها دستور مىدادند كه هنگام جنگ با ایماء و اشاره نماز بخوانند. امام كاظم علیه السلام در جواب شخصى كه پرسید: اگر حیوان درندهاى به ما حمله كرد و وقت نماز تنگ بود چه كنیم؟ فرمودند: با همان وضعى كه دارید نماز بخوانید، گرچه پشت به قبله باشد. [651]
651) تفسیر نمونه، ج2، ص 148 ونورالثقلین، ج2،ص239.
پيام ها
1- نماز، در هیچ حالى ساقط نمىشود. «فان خفتم فرجالا او ركبانا»
2- در اسلام عسر و حرج نیست. وقتى امكان استقرار بدن و یا ایستادن به سوى قبله و یا سایر شرایط نباشد، حذف مىشوند. «فرجالا او ركبانا»
3- نماز، شكر نعمت است. «فاذكروااللّه كما علّمكم»
4- بعضى از مسائل را انسان نمىداند، ولى مىتواند به تجربه بدست آورد. ولى بعضى از مسائل را انسان نمىداند و نمىتواند كه بداند، مگر از طریق وحى. «ما لم تكونوا تعلمون» ونفرمود: «لا تعلمون»