ترجمه
كسانى كه اموال خود را در شب و روز، پنهان و آشكارا انفاق مىكنند، اجر و پاداششان نزد پروردگارشان است و نه ترسى براى آنهاست ونه غمگین مىشوند.
نکته ها
در تفاسیر صافى، مجمعالبیان، قرطبى و كبیر فخررازى آمده كه این آیه در شأن حضرت على علیه السلام نازل شده است. هنگامى كه آن حضرت فقط چهار درهم ذخیره داشت، یك درهم را در روز، یك درهم را در شب، سومین آنرا مخفیانه، و چهارمین درهم را آشكارا در راه خدا انفاق نمود.
البته وعدهى این آیه، شامل همه كسانى مىشود كه اینگونه عمل كنند. چنین افرادى نه از فقر و تنگدستى بیم دارند، چون به وعدههاى خداوند ایمان داشته و به او توكّل مىكنند، و نه بخاطر انفاق، اندوهگین مىشوند، چون به رضایت الهى و آثار اخروى انفاق توجّه دارند.
شاید دلیل آنكه «لیل» بر «نهار» ویا «سرّ» بر «علانیة» مقدّم شده است، آن باشد كه انفاقهاى پنهانى در دل شب ارزش بیشترى دارد. [752]
این آیه به منزلهى جمعبندى چهارده آیه گذشته است كه درباره انفاق بحث مىكرد. موضوعى كه هیچ موردى در قرآن اینگونه مفصّل بحث نشده است. آثار انفاق بر كسى پوشیده نیست، از جمله: تعدیل ثروت وكم شدن اختلافات طبقاتى، ایجاد محبّت، شكوفایى روح سخاوت و بالاتر از همه قرب به خداوند.
انفاق، علاوه بر انفاق مال و ثروت، شامل انفاقِ علم، آبرو و مقام نیز مىشود. كلمهى انفاق، در لغت به معناى پر كردن گودال و در اصطلاح، به معناى پر كردن و بر طرف نمودن كمبودهاى مالى است.
یادآورى این نكته لازم است كه توجّه اسلام به مسئله انفاق، به معناى گداپرورى و رواج تكدّىگرى نیست. زیرا در بسیارى از روایات، از كسانى كه بدون داشتن نیاز، از دیگران درخواست كمك مىكنند، مذمّت شده واز سوى دیگر بهترین نوع انفاق، در اختیار قراردادن ابزار كار به جاى پول دادن، معرفى شده است.
پيام ها
1- داشتن روحیّهى انفاق و سخاوت مهم است، نه یكى دو بار انفاق آنهم از روى ترحّم. «ینفقون» فعل مضارع بر استمرار دلالت دارد.
2- تعیین نشدن اجر الهى، نشانهى گستردگى آن است. «اجرهم»
3- وعدههاى الهى، بهترین مشوّق انسان در كارهاى نیك است. «فلهم اجرهم»
4- آرامش و امنیّت، از بركات انفاق است. «لاخوف علیهم ولا هم یحزنون»