ترجمه
آنچه در آسمانها و آنچه در زمین است، تنها از آنِ خداست. (بنابراین) اگر آنچه را در دل دارید آشكار سازید یا پنهان دارید، خداوند شما را طبق آن محاسبه مىكند. پس هر كه را بخواهد (وشایستگى داشته باشد) مىبخشد و هر كه را بخواهد (ومستحقّ باشد) مجازات مىكند و خداوند بر هرچیزى تواناست.
نکته ها
علامه طباطبائى در تفسیر المیزان مىفرماید: حالات قلبى انسان دو نوع است: گاهى خطور است كه بدون اختیار چیزى به ذهن مىآید و انسان هیچگونه تصمیمى بر آن نمىگیرد كه آن خطور گناه نیست، چون به دست ما نیست. امّا آن حالات روحى كه سرچشمهى اعمال بد انسان مىشود و در عمق روان ما پایگاه دارد، مورد مؤاخذه قرار مىگیرد.
ممكن است مراد آیه از كیفر حالات باطنى انسان، گناهانى باشد كه ذاتاً جنبه درونى دارد و عمل قلب است، مانند كفر و كتمان حقّ، نه مواردى كه مقدّمه گناه بیرونى است.
انسان، در برابر روحیّات، حالات و انگیزههایش مسئول است و این مطلب مكرّر در قرآن آمده است. از آن جمله:
* «یؤاخذكم بماكسبت قلوبكم» [773] خداوند شما را به آنچه دلهاى شما كسب نموده است مؤاخذه مىكند.
* «فانّه اثم قلبه» [774] براستى كه كتمان كننده، دل او گناهكار است.
* «انّالسّمع و البصر والفؤاد كلّ اولئك كان عنه مسئولاً» [775] همانا گوش و چشم و دل، هر كدام مورد سؤال هستند.
* «انّ الّذین یحبّون ان تشیع الفاحشة فى الّذین امنوا لهم عذابٌ ألیمٌ فى الدّنیا والأخرة» [776]علاقه قبلى به شیوع گناه و فساد در میان مؤمنان، سبب عذاب دنیا و آخرت است.
حضرت على علیه السلام مىفرمایند: مردم بر اساس افكار ونیّات خود مجازات مىشوند.
773) بقره، 225.
774) بقره، 283 .
775) اسراء، 36 .
776) نور، 19 .
پيام ها
[777]
1- خداوند، هم مالك مطلق است؛ «للّه ما فى السموات و ما فى الارض» و هم عالم مطلق؛ «ان تبدوا...اوتخفوه» و هم قادر مطلق. «واللّه على كلّ شىء قدیر»
2- از كوزه همان برون تراود كه در اوست. اعمال انسانها نشانگر طرز تفكّر و اعتقادات درونى آنهاست. «تبدوا ما فى انفسكم»
3- مربّى باید مردم را میان بیم وامید نگه دارد. «یغفر، یعذّب»
777) نهجالبلاغه، خطبهى 75.