ترجمه
الف، لام، میم. رومیان مغلوبِ (ایرانیان) شدند.
(این شكست) در نزدیكترین سرزمین (رخ داد) ولى آنان بعد از مغلوب شدن، در آیندهى نزدیكى پیروز خواهند شد.
(این پیروزى) در چند سال (آینده خواهد بود)، قبل از پیروزى و شكست و بعد از آن، كار تنها به دست خداست و در آن روز (پیروزى)، مؤمنان خوشحال خواهند شد.
خداوند هر كس را بخواهد، به یارى خود یارى مىكند، و او قدرتمند و نفوذ ناپذیر مهربان است.
نکته ها
كلمهى «بِضع» به معناى قطعه است، چنانكه پیامبر اكرمصلى الله علیه وآله فرمودند: «فاطمة بضعة منّى»(161) فاطمه پارهى تن من است. گاهى مراد از «بِضع»، قطعهاى از زمان (بین سه تا نه سال) است.
سؤال: پیروزى سپاه روم بر ایرانیان، چه ربطى به مسلمانان دارد كه قرآن مىفرماید: «یؤمئذ یفرح المؤمنون»
پاسخ: پیامبر اسلامصلى الله علیه وآله نامهاى به پادشاهان ایران و روم نوشت و آن دو را به دین مبین اسلام دعوت كرد. خسرو پرویز، شاه ایران نامه رسول خداصلى الله علیه وآله را پاره كرد، ولى قیصر روم به نامه پیامبر احترام گزارد. مسلمانان دوست داشتند رومیان - كه به نامه پیامبر احترام كردند - پیروز شوند، ولى آنان شكست خوردند ومسلمانان از این حادثه ناراحت شدند. خداوند با نزول این آیات به مسلمانان بشارت داد كه اگر چه رومیان شكست خوردند، ولى در آینده نزدیك پیروز خواهند شد و آن پیروزى، سبب شادى مؤمنان خواهد شد.(162)
آرى، جامعهى ایمانى نباید تنها به درون خود بنگرد، بلكه باید نسبت به حوادث تلخ و شیرین سایر ملل نیز عكس العمل نشان دهد.
161) وسائل، ج20، ص67.
162) تفسیر نورالثقلین.
پيام ها
1- یكى از نشانههاى اعجاز قرآن، پیشگویىهاى صادقانه و محقّق آن است. (رومیان، از ایرانیان شكست خوردند، ولى قرآن پیشگویى مىكند كه چند سال دیگر رومیان غالب خواهند شد و چنان شد.) «غُلبت - سیغلبون»
2- با یك شكست، مأیوس نشوید. «غُلبت - سیغلبون»
3- در پیروزىها و شكستها، محوریّت توحید فراموش نشود. «للّه الامر من قبل و من بعد»
4- هم پیروزى را از او بدانیم و هم ساز و برگ نظامى را. «بنصر اللّه ینصر»
5 - دلیل نصرت الهى، عزّت و رحمت اوست. «ینصر... و هو العزیز الرحیم»
توضيحات
سیماى سورهى روم
این سوره شصت آیه دارد و در مكّه نازل شده است.
همانند بسیارى از سورههاى مكى، موضوع اصلى این سوره، مبدأ و معاد و گفتگوهاى اهل ایمان و كفر در این زمینه است.
این سوره با پیشگویى پیروزى رومیان بر ایرانیان در جنگ آغاز مىشود و به همین مناسبت، سوره «روم» نام گرفته است.
بخش عمده آیات این سوره، به ذكر نعمتهاى الهى در آسمان و زمین و نظام زوجیّت در گیاهان و حیوانات، آفرینش انسان از خاك و پیوند زن و مرد، تلاش در روز و خواب در شب، بارش باران و وزش باد و حیات زمین پس از مرگ مىپردازد.