ترجمه
بگو: هر مزدى كه از شما خواستم پس آن به نفع شماست، مزد من جز بر خدا نیست و او بر هر چیزى گواه است.
نکته ها
بارها در قرآن این سخن به میان آمده كه انبیا از مردم مزد و پاداشى نمىخواستند، در سورهى شعرا از آیه 100 تا 180 این مطلب از قول پیامبران مختلف تكرار شده است، امّا پیامبر اسلام در دو مورد تقاضاى اجر و مزد كرده است: یك بار فرمود: «قل لا اسئلكم علیه اجراً الاّ المودّة فى القربى»(521) من مزدى جز مودّتِ اهل بیتم از شما نمىخواهم. و بار دیگر در آیه 57 سورهى فرقان فرمود: «قل لا اسالكم علیه من اجر الاّ مَن شاء أن یتّخذ الى ربّه سبیلا» من براى رسالتم از شما مزدى نمىخواهم، جز آن كه مىخواهد راهى به سوى خدا انتخاب كند.
آیه مورد بحث، جمع بین آیات فوق است كه پیامبر اكرمصلى الله علیه وآله مىخواهد اعلام كند: اگر من از شما مزدى درخواست مىكنم و مىگویم اهل بیتم را دوست بدارید، به خاطر آن است كه فایدهى این مزد به خود شما بر مىگردد. «فهو لكم» زیرا كسى كه به اهل بیت معصوم پیامبر اكرمعلیهم السلام علاقهمند باشد از آنان پیروى مىكند و هر كس از رهبران معصوم پیروى كند از راه خدا پیروى كرده است. «الاّ من شاء أن یتّخذ الى ربّه سبیلا»، پس فایده این مزد به خود ما برمىگردد مثل معلّمى كه به شاگردش بگوید من مزدى از شما نمىخواهم جز آنكه درس مرا خوب بخوانید كه فایده این امر به خود شاگرد بر مىگردد.
521) شورى، 23.
پيام ها
1- مبلّغان الهى، باید بىتوقّعى خود را به مردم اعلام نمایند. (در سه آیهاى كه مربوط به مزد رسالت است، با كلمهى «قل» پیامبر مأمور به اظهار آن مىشود. «قل... اِن اَجرى الاّ على اللّه»
2- آن چه زشت است سؤال و در خواست مزد است، ولى اگر خود مردم با عشق و بدون اكراه هدیهاى به مبلّغ دین دادند حساب دیگرى دارد. مىفرماید: «ما سالتكم» و نمىفرماید: نمىگیرم.
3- شرط تأثیر سخن آن است كه مردم، رهبر را دلسوز و مخلص بدانند. «اِن اَجرى الاّ على اللّه» (اگر رهبر از مردم توقّع مادّى داشته باشد، جامعه او را تحمّل نمىكند: «ام تسئلهم اجراً فهم من مغرم مثقلون»(522) آیا از مردم مزدى طلب مىكنى كه پرداخت آن بر آنان سنگین است؟)
4- انتخاب راه خدا و مودّت اهل بیت علیهم السلام كه مزد رسالت است، در حقیقت به نفع خود مردم است نه پیامبر اكرم. «فهو لكم»
5 - كسى كه خدا را ناظر و شاهد اعمال خود بداند به غیر او امیدى ندارد. «اِن أجرى الاّ على اللّه و هو على كلّ شىء شهید»
6- براى برطرف شدن سوء ظنها، خدا را بر صداقت خود گواه بگیریم. «اِن أجرى الاّ على اللّه و هو على كلّ شىء شهید»
522) قلم، 46.