ترجمه
همانا خداوند آسمانها و زمین را از زوال (و سقوط و خروج از مدار) نگاه مىدارد، و اگر زوال پذیرند (و از مدار خارج شوند) احدى جز او نمىتواند آنها را نگاه دارد؛ البتّه او بردبار و آمرزنده است.
نکته ها
میان نگاهدارى و حفاظت خداوند از نظام هستى و حلم او رابطه است، همان گونه كه میان عقاید و اعمال ما و فروپاشى نظام هستى رابطه است. در این آیه به مورد اول اشاره دارد و آیه با جملهى «حلیماً غفورا» پایان یافته است. امّا در سورهى مریم، آیات 88 تا 90 مىخوانیم: «و قالوا اتخذ الرحمن ولداً لقد جئتم شیئاً ادّا تكاد السموات یتفطرن منه و تنشقّ الارض و تخرّ الجبال هدّا» مشركان گفتند: خداوند فرزندى اختیار كرده است، نزدیك است كه آسمانها و زمین و كوهها از این سخن زشت درهم ریزد و فروپاشد.
خداوند هم آسمانها و زمین با عظمت را نگاه مىدارد «یمسك السموات و الارض» و هم پرندهى كوچك در هوا را «ما یمسكهن الاّ الرحمن»(585)
در روایات مىخوانیم: خداوند به واسطهى اولیاى خود، آسمان و زمین را حفظ مىكند كه اگر نباشند، نظام هستى به هم مىریزد.(586)
585) ملك، 19.
586) تفسیر نورالثقلین.
پيام ها
1- جایگاه آسمانها و زمین و حركت و مدار آنها با ارادهى خداوند است و اوست كه هر لحظه آنها را حفظ مىكند. «انّ اللّه یمسك السموات و الارض»
2- پدیدهها، هم در پدید آمدن و هم در بقا نیازمند قدرت و لطف خداوند هستند. «انّ اللّه یمسك السموات...»
3- نظم حاكم بر هستى، از سوى خداست، نه امرى تصادفى. «انّ اللّه یمسك السموات...»
4- ابدیّت مخصوص اوست و هستى قابل زوال است. «زالتا»
5 - اگر حلم الهى نباشد، كرات آسمانى بر سر خلافكاران فرو مىریزد. «یمسك السموات - كان حلیماً غفوراً» (هنگام برپایى قیامت، خورشید و ماه و ستارگان و زمین دگرگون و درهم ریخته مىشود، بنابراین اگر در دنیا از فروپاشى آنها جلوگیرى مىشود به خاطر حلم اوست.)
6- خداوندى كه با قدرت هستى را نگاه داشته، اگر به كفّار مهلتى مىدهد به خاطر حلم است نه عجز. «كان حلیماً»