ترجمه
پس آیا كسى كه عمل بدش براى او آراسته شده و آن را نیكو مىبیند، (مانند كسى است كه هدایت یافته است.) پس بدون شك خداوند هر كه را بخواهد (و سزاوار بداند) گمراه مىكند و هر كه را بخواهد (و شایسته بداند) هدایت مىنماید، پس مگذار به خاطر حسرت بر آنان جانت از دست برود، زیرا خداوند به آن چه انجام مىدهند آگاهى كامل دارد.
نکته ها
كسىكه رفتار بد انسان را زیبا نشان مىدهد و به جاى انتقاد، تملّق مىگوید، شیطان است، زیرا در آیه دیگر مىخوانیم: «زیّن لهم الشیطان اعمالهم»(560)
بى پاسخ گذاشتن سؤالات توبیخى، نشانهى تهدید و تحقیر خلافكاران است. خداوند براى توبیخ بدكاران، سؤالى را طرح و آن را بى پاسخ مىگذارد. مىفرماید: آیا خلافكارى كه بدرفتارى خود را خوب مىبیند... ولى جواب این جمله را نمىدهد.
امام كاظمعلیه السلام فرمود: «خوب دیدن بدىها، مقدّمهى عُجب است».(561)
560) انفال، 48.
561) كافى، ج2، ص313.
پيام ها
1- زیبا دوستى جزء فطرت انسان است، تا آنجا كه شیطان نیز بدىها را زیبا نشان مىدهد تا انسان را بر انجام آن وادار كند. «سوء عمله فرءاه حسنا»
2- خوب پنداشتن بدىها، زمینهى گمراهى است. «زُیّن له... یُضلّ من یشاء»
3- انسان ابتدا گناه را توجیه و سپس به انجام آن اقدام مىكند. (تزیین بدىها، همان توجیه خلافكارىها است.) «زیّن له سوء عمله»
4- مؤمن، واقعبین، خودشناس و بصیر است ولى كافر، شخص پندارى، فریب خورده، خودپسند است. (آیه قبل، سخن از كفّار و مؤمنان و این آیه سخن از واقعبینى و پنداربینى است.) «الّذین كفروا... زیّن له سوء عمله»
5 - خوبىها و بدىها را باید با معیار الهى سنجید نه با پندار این و آن. «سوء عمله فرءاه حسنا»
6- كج فهمى و خوب پنداشتن بدىها، مانع پند پذیرى و توبه و تكامل و رشد است. «زیّن له - یضل من یشاء»
7- گرچه هدایت و ضلالت از خداست، لیكن بر اساس عملكرد انسان صورت مىگیرد. كفّار راه انحرافى را لجوجانه انتخاب مىكنند، خداوند هم بر گمراهى آنان مىافزاید. «یهدى - یضل - بما یصنعون»
8 - پیامبر براى هدایت مردم حرص مىخورد و سوز داشت. «لا تذهب نفسك»
9- تأسّف و حسرت، باید حدّ و مرز داشته باشد. «فلا تذهب نفسك علیهم حسرات»
10- توجّه به اینكه عملكرد خلافكاران زیر نظر خداوند است، حسرت ما را كم مىكند. «فلا تذهب نفسك علیهم حسرات انّ اللّه علیم بما یصنعون»