ترجمه
همانا ما مردگان را زنده مىكنیم و آن چه را از پیش فرستاده‌اند و آثارشان را مىنویسیم و هر چیزى را در (كتاب و) پیشوایى روشن برشمرده‌ایم.
نکته ها
آنچه از انسان سرمىزند، در پرونده عمل او ثبت مىشود و در قیامت به شكل كتابى در اختیار او قرار مىگیرد. این كتابها سه نوع است:
الف: كتاب شخصى. «اقرء كتابك»(594)
ب: كتاب امّتها. «كلّ اُمّة تدعى الى كتابها»(595)
ج: كتاب جامع. «كلّ شىء احصیناه فى امام مبین»، «فى لوح محفوظ»(596)
كلمه «امام»، هم به كتاب گفته شده، «و من قبله كتاب موسى اماما»(597) و هم به اشخاص، «انّى جاعلك للنّاس اماما»(598) در روایات، حضرت علىّبن ابىطالب علیهما السلام به عنوان یكى از مصادیق «امام مبین» معرّفى شده كه همهى علوم در نزد اوست.(599)
بیشتر مفسّران مراد از «امام مبین» را لوح محفوظ دانستهاند كه در قرآن به آن «اُمّ الكتاب»(600) گفته شده است و از آن جایى كه این كتاب حاوى تمام دانشها است و همه چیز و همه كس تابع مقدّراتى است كه در آن نوشته شده، به آن «امام» گفتهاند.(601)
594) اسراء، 14.
595) جاثیه، 28.
596) بروج، 22.
597) هود، 17.
598) بقره، 124.
599) تفسیر نورالثقلین.
600) زخرف، 4.
601) تفسیر راهنما.
پيام ها
1- در برابر عقاید انحرافى و انكارآمیز كافران، با صراحت و قاطعیّت سخن بگویید. «انّا نحن نُحى»
2- همه مردگان در قیامت زنده مىشوند. «نحىِ الموتى»
3- پروندهى عمل انسان، حتّى پس از مرگ او تا قیامت باز است. «نكتب... و آثارهم»
4- نه فقط اعمال، بلكه همه آثار آن نیز ثبت مىشود و در حساب قیامت لحاظ مىگردد. «نكتب ما قدّموا آثارهم» (خواه آثار خیر نظیر وقف و صدقه جاریه و آموختن علم به مردم و... یا آثار شرّ مثل تأسیس مراكز فحشا.)
5 - سروكار ما در قیامت با خداست. «انّا، نحن، نحى، نكتب، احصینا»
6- انسان، تنها ضامن اعمال خود نیست، بلكه مسئول پیامدهاى آن نیز هست. «و آثارهم»
7- دستگاه محاسباتى خداوند دقیق است. «كلّ شىء احصیناه»
8 - دادگاه الهى، پیش روى همه روشن است. «احصیناه فى امام مبین»