ترجمه
بگو: «اى بندگان من كه بر نفس خویش اسراف (و ستم) كردهاید! از رحمت خداوند مأیوس نشوید، همانا خداوند همهى گناهان را مىبخشد، زیرا كه او بسیار آمرزنده و مهربان است.»
نکته ها
آیات قبل تهدیدى براى افراد مغرور بود و این آیه به گناهكاران پشیمان بشارت مىدهد.
در تمام كلمات این آیه لطف و مهر الهى نهفته است:
1. پیام بشارت را رسول خدا صریحاً اعلام كند. «قل»
2. خداوند انسان را مخاطب قرار داده است. «یا»
3. خداوند همه را بندهى خود و لایق دریافت رحمتش دانسته است. «عبادى»
4. گناهكاران بر خود ستم كردهاند و به خدا ضررى نرساندهاند. «اسرفوا على انفسهم»
5. یأس از رحمت، حرام است. «لا تقنطوا»
6. رحمت او محدود نیست. «رحمة اللّه» («رحمة اللّه» به جاى «رحمتى» رمز جامعیّت رحمت است، چون لفظ «اللّه» جامعترین اسم اوست).
7. وعدهى رحمت قطعى است. «انّ اللّه»
8. كار خداوند بخشش دائمى است. «یغفر»
9. خداوند همهى گناهان را مىبخشد. «الذنوب»
10. خداوند بر بخشش همهى گناهان تأكید دارد. «جمیعاً»
11. خدا بسیار بخشنده و رحیم است. «انّه هو الغفور الرحیم»
خداوند با این همه رأفت و مهربانى اعلام مىكند كه تهدیدهاى آیات قبل، براى تربیت انسانهاست نه انتقام و كینه.
در فرهنگِ قرآن، اسراف معناى وسیعى دارد كه علاوه بر اسراف در مال، شامل اسراف در نفس و جان نیز مىشود. بدین معنى كه انسان در بهرهگیرى از استعدادها و ظرفیّتهاى وجودى خود از حدّ اعتدال خارج شده و دچار افراط و تفریط گردد.
مراد قرآن از اینكه مىفرماید: خداوند همه گناهان را مىبخشد، آن نیست كه انسان گناه كند و بگوید خدا مىآمرزد، بلكه مراد آن است كه همه گناهان هر قدر هم بزرگ باشند قابل آمرزش است و نباید از رحمت الهى مأیوس بود و طبیعتاً راه دریافت آمرزش الهى، توبه و جبران گناه است كه در آیه بعد آمده است.
پيام ها
1- قوانین و احكام الهى در حد اعتدال است و نافرمانى مردم، تجاوز از حدّ اعتدال است. «اسرفوا على انفسهم»
2- در بخشش الهى نوع گناه و مقدار آن تفاوتى ندارد. «الذنوب جمیعاً»
3- یأس از رحمت الهى جایز نیست. «لا تقنطوا»
4- آمرزش گناه اقتضاى رحمت خداوند است. «رحمة اللّه انّ اللّه یغفر»
5 - امید به مغفرت زمینه آمرزش است. «لا تقنطوا... انّ اللّه یغفر»
6- این خداوند است كه همه لغزشها را مىبخشد. «انّه هو الغفور» به جاى «انّه الغفور»