ترجمه
(افراد با تقوا) كسانى هستند كه هرگاه كار زشتى انجام دهند و یا به خویشتن ستم كنند، خدا را یاد كرده و براى گناهان خود استغفار مىكنند. و جز خدا كیست كه گناهان را ببخشد؟ و (متّقین) چون به زشتى گناه آگاهند بر انجام آنچه كردهاند، پافشارى ندارند.
نکته ها
بعضى مفسّران، مراد از «فاحشة» را زنا ومراد از «ظلم» را سایر گناهان دانستهاند و بعضى دیگر مراد از «فاحشة» را گناهان كبیره و «ظلم» را گناهان صغیره دانستهاند.
در روایات مىخوانیم كه بىتوجّهى به گناهان گذشته و ترك توبه از آنها، به منزلهى اصرار بر گناه است.[151]
امام صادقعلیه السلام فرمودند: وقتى این آیه نازل شد، ابلیس همهى یاران خود را جمع كرد و چارهجویى نمود. شیاطین پیشنهاداتى دادند كه پذیرفته نشد، وسواس خنّاس گفت: من چاره مىكنم! گفتند: چگونه؟ گفت: به آنها وعده مىدهم و به آرزوها گرفتارشان مىكنم تا دچار گناه شوند و وقتى گرفتار شدند، استغفار را از یاد آنها مىبرم.[152]
151) هو ان یذنب الذنب فلایستغفر اللّه ولایحدث نفسه بتوبة فذلك الاصرار». كافى، ج2، ص287.
152) وسائل، ج 11، ص 66.
پيام ها
1- گاهى از افراد متّقى نیز گناه صادر مىشود. «للمتّقین... الّذین اذا فعلوا فاحشة»
2- خطرناكتر از انجام گناه، غفلت از گناه و بىتوجّهى به زشتى آن است. متّقین اگر هم گناه كنند، بلافاصله استغفار مىنمایند. «اذا فعلوا فاحشة... ذكروا اللّه فاستغفروا»
3- نشانهى تقوا، توبه فورى از گناه است. «اذا فعلوا فاحشة... ذكروا اللّه فاستغفروا»
4- یاد خدا، رمز توبه است. «ذكروا اللّه فاستغفروا»
5 - تا یاد خدا در دل گناهكار زنده است، مىتواند در مدار متقین وارد شود. «اذا فعلوا فاحشة... ذكروا اللّه»
6- گناه، ظلم به خویشتن است. «ظلموا انفسهم»
7- تنها خداوند است كه گناهان را مىبخشد. «و من یغفر الذنوب الا اللّه»
8 - متّقى كسى است كه اصرار بر گناه نداشته باشد. زیرا اصرار بر گناه، نشانهى سبك شمردن آن و غفلت از یاد خداست. «ولم یصرّوا على ما فعلوا»
9- اصرار آگاهانه بر گناه، سبب محرومیّت از مغفرت الهى است. «و من یغفر الذنوب الا اللّه و لم یصرّوا»