ترجمه
اگر (در جنگ احد) به شما جراحتى مىرسد، پس قطعاً به گروه كفّار نیز (در جنگ بدر) زخمى همانند آن رسیده است. و ما روزها(ى شكست و پیروزى) را در میان مردم مىگردانیم تا خداوند (با امتحان) كسانى را كه ایمان آورده‌اند، معلوم دارد و از شما گواهانى (بر دیگران) بگیرد و خداوند ستمگران را دوست نمىدارد. (گرچه گاهى به ظاهر پیروز شوند)
نکته ها
این آیه ضمن دلدارى به مسلمانان، واقعیّتى را بیان مىكند و آن اینكه اگر شما به منظور حقّ و براى هدفى الهى متحمّل ضرر جانى شدهاید، دشمنان شما نیز كشته و مجروح دادهاند. اگر شما امروز در احد پیروز نشدهاید، دشمنان شما نیز دیروز در بدر شكست خوردهاند، پس در سختىها بردبار باشید.
گرچه معمولاً كلمات «شهداء»، «شهید» و«شاهد» در قرآن به معناى «گواه» است، لكن به دلیل شأن نزول و مسأله جنگ و موضوع زخم و جراحت در جبهه، اگر كسى كلمهى «شهداء» را در این آیه به «كشته شدگان در راه خدا» معنى كند، راه دورى نرفته است.
مسلمانان با توجّه به موارد ذیل باید روحیّه داشته باشند:
الف: «انتم الاعلون» شما بلند مرتبهاید.
ب: «قد مسّ القوم قرح» دشمنان شما نیز زخمى شدهاند.
ج: «تلك الایام نداولها» این روزهاى تلخ سپرى مىشود.
د: «و لیعلم اللّه الّذین امنوا» خدا مؤمنان واقعى را از منافقان باز مىشناساند.
ه : «و یتخذ منكم شهدا» خداوند از شما گواهانى را براى آینده تاریخ مىگیرد.
و: «واللّه لایحب الظالمین» خداوند مخالفان شما را دوست ندارد.
امام صادقعلیه السلام دربارهى این آیه فرمودند: از روزى كه خداوند آدم را آفرید، قدرت و حكومت خدایى و شیطانى در تعارض با یكدیگر بودهاند، امّا دولت كامل الهى با ظهور حضرت قائمعلیه السلام تحقّق مىیابد.[153]
153) تفسیر عیّاشى، ج 1، ص 199.
پيام ها
1- مسلمانان نباید در صبر وبردبارى از كفّار كمتر باشند. «فقد مسّ القوم قرح مثله»
2- حوادث تلخ و شیرین، پایدار نیست. «تلك الایام نداولها بین الناس»
3- در جنگها و فراز و نشیبهاى زندگى، اهل ایمان از مدّعیان ایمان باز شناخته مىشوند. «لیعلم اللّه الّذین آمنوا»
4- خداوند از شما شهیدانى، كشتهى راه حقّ گرفت تا به آسانى از دین خدا دست برندارید. «ویتّخذ منكم شهداء»
5 - خداوند از خود شما گواهانى گرفت كه چگونه نافرمانى از رهبرى موجب شكست مىشود. «ویتّخذ منكم شهداء»
6- پیروزى موقّت كفّار، نشانه محبّت خداوند به آنان نیست. «اللّه لایحبّ الظّالمین»
7- حركت و جریانهاى تاریخى به ارادهى خداوند است. «نداولها»