ترجمه
همانا خداوند بر مؤمنان منّت گذاشت كه در میان آنها پیامبرى از خودشان برانگیخت، تا آیات او را بر آنها تلاوت كند و ایشان را پاك كرده و رشد دهد و به آنان كتاب و حكمت بیاموزد، هر چند كه پیش از آن، قطعاً آنها در گمراهى آشكار بودند.
نکته ها
«مَنّ»، به معناى سنگى است كه براى وزن كردن اشیا بكار مىرود. و اعطاى هر نعمت سنگین و گرانبهایى را منّت گویند. امّا سنگین و بزرگ جلوه دادنِ نعمتهاى كوچك، ناپسند است. بنابراین بخشیدن نعمت بزرگ، نیكو ولى بزرگ جلوه دادن نعمتهاى كوچك، ناپسند است.[176]
بعثت انبیا از میان مردم داراى بركاتى است:
الف: مردم سابقه او را مىشناسند و به او اعتماد مىكنند.
ب: الگوى مردم در اجراى دستورات و فرامین الهى هستند.
ج: درد آشنا و شریك در غم و شادى مردمند.
د: در دسترس مردم هستند.
همچنان كه از فرمایشات حضرت على علیه السلام در نهج البلاغه استفاده مىشود، در دوره جاهلیّت مردم نه فرهنگ سالم داشتند و نه از بهداشت بهرهمند بودند.
برادر ایشان، جعفر طیّار نیز در هجرت به حبشه، در برابر نجاشى اوضاع دوره جاهلى را چنین ترسیم مىكند: «كنّا اهل الجاهلیّة نعبد الاصنام و نأكل المیتة و نأتى الفواحش و نقطع الارحام و نُسىء الجوار، یأكل القوى منا الضعیف حتّى بعث اللّه رسولا...» ما بتپرستانى بودیم كه در آن روزها مردارخوار و اهل فحشا و فساد بودیم، با بستگان قطع رابطه و با همسایگان بد رفتارى مىكردیم، قدرتمندان ما حقوق ناتوانان را پایمال مىكردند تا اینكه خداوند پیامبرش را مبعوث كرد... .[177]
176) تفسیر نمونه.
177) كامل التاریخ، ج2، ص80.
پيام ها
1- بعثت انبیا، بزرگترین هدیهى آسمانى و نعمت الهى است. «لقد من اللّه»
2- گرچه بعثت براى همهى مردم است، ولى تنها مؤمنان شكرگزار این نعمت هستند و از نور هدایت بهره مىگیرند. «لقد منّ اللّه على المؤمنین»
3- انبیا، مردمى بودند. «من انفسهم»
4- تلاوت آیات قرآن، وسیلهى تزكیه و تعلیم است. «یتلوا... یزكّیهم و یعلمهم»
5 - تزكیه بر تعلیم مقدّم است. «یزكیهم و یعلمهم»
6- تزكیه و تعلیم در رأس برنامههاى انبیاست. «یزكیهم و یعلمهم»
7- رشد و خودسازى باید در سایهى مكتب انبیا و آیات الهى باشد. (ریاضتها و رهبانیّتهایى كه سرچشمهاش آیات الهى و معلّمش انبیا نباشند، خود یك انحراف است). «یتلوا علیهم آیاته و یزكیهم»
8 - براى شناخت بهتر نعمت بعثت انبیا، به تاریخِ مردمان قبل از آنان باید مراجعه كرد. «ان كانوا من قبل لفى ضلال مبین»
9- در محیطهاى گناهآلود وگمراه نیز مىتوان كار كرد. «یزكیهم و یعلمهم... وان كانوا من قبل لفى ضلال مبین»
10- در مكتب انبیا، پرورش روحى و آموزش فكرى، در كنار بینش و بصیرت مطرح است. «یزكیهم و یعلمهم الكتاب و الحكمة»