ترجمه
اى كسانى كه ایمان آورده‌اید! (در برابر مشكلات و هوسها) استقامت كنید و (در برابر دشمنان نیز) پایدار باشید (و دیگران را به صبر دعوت كنید) و از مرزها مراقبت كنید و از خداوند پروا داشته باشید، شاید كه رستگار شوید.
نکته ها
این آیه، صبر در برابر انواع حوادث و مصائب را توصیه مىكند؛
در مرحلهى اوّل در برابر ناگوارىهاى شخصى و هوسها صبر كنید. «اصبروا»
در مرحلهى دوّم در برابر فشارهاى كفّار، مقاومت بیشتر كنید. «صابروا»
در مرحلهى سوّم در حفظ مرزهاى جغرافیایى از هجوم دشمن، حفظ مرزهاى اعتقادى و فكرى، از طریق مباحثات علمى و حفظ مرز دلها، از هجوم وسوسهها بكوشید. «رابطوا»
كلمهى «رابطوا» از ریشهى «رباط» به معناى بستن چیزى در مكانى است. به كاروانسرا نیز به این دلیل رُباط مىگویند كه كاروانها در آنجا اتراق كرده و مالالتجاره و اسب و شترها را در آنجا نگه مىدارند. همچنین به قلبى كه محكم و بسته به لطف خدا باشد، رُباط گفته مىشود. كلماتِ «ارتباط»، «مربوط» و «رباط» ریشهى واحدى دارند.
در روایات، «رابطوا» به معناى انتظار اقامهى نماز آمده است.[222] گویا مسلمانان دل و جان خود را با پیوندى كه در نماز ایجاد مىكنند، محكم مىسازند.
امام صادق علیه السلام فرمود:
«اصبروا على الفرائض» در برابر واجبات صبر كنید.
«صابروا على المصائب» در برابر مشكلات صبر كنید.
«ورابطوا على الائمّه» از پیشوایان خود دفاع كنید.[223]
رسول خداصلى الله علیه وآله فرمودند: «اصبروا على الصَلَوات الخمس وصابروا على قتال عدوّكم بالسیف ورابطوا فى سبیلاللَّه لعلّكم تفلحون» بر نمازهاى شبانه روزى پایدارى كنید ودر جهاد با دشمن، فعّال ودر راه خدا با یكدیگر هماهنگ باشید تا رستگار شوید.
[224]
222) تفسیر مجمعالبیان.
223) كافى، ج2، ص 81.
224) درّالمنثور، ج2، ص418.
پيام ها
1- در سایهى ایمان، به كمالات مىرسید. «یا ایها الّذین امنوا اصبروا و صابروا...»
2- تا در مشكلات فردى صابر نباشید، نمىتوانید در برابر دشمنان دین مقاومت كنید. ابتدا «اصبروا» سپس «صابروا»
3- از دیگران عقب نمانید، اگر كفّار در كفر خود مقاومت مىكنند، كشته مىدهند و مال خرج مىكنند، شما نیز در راه خدا با جان و مال پایدارى كنید. «صابروا»
4- مسلمانان باید مشكلات یكدیگر را تحمل كنند، و یكدیگر را به صبر سفارش كنند. «صابروا»
5 - اسلام، دین ارتباط است. ارتباط با مردم، خدا و پیامبران. «رابطوا»
6- صبر و مصابره و مرابطه باید جهتدار باشد و در مسیر تقوى و رضاى الهى قرار گیرد، وگرنه كفّار هم این امور را دارند. «صابروا و رابطوا واتقوااللَّه»
7- اسلام دین جامعى است، صبر و تقوى در كنار توجّه به مرزها بیان شده است. «اصبروا... رابطوا»
8 - تقوى، مرتبهاى بالاتر از ایمان است. «امنوا... واتقوا»
9- صبر، زمینهى رسیدن به سعادت و پیروزى است. «لعلّكم تفلحون»
سیماى سوره نساء
این سوره یكصد و هفتاد و شش آیه دارد و در مدینه نازل شده است. محتواى آن، دعوت به ایمان و عدالت، عبرت از اُمّتهاى پیشین، قطع رابطهى دوستانه با دشمنان خدا، حمایت از یتیمان، احكام ازدواج و ارث، لزوم اطاعت از رهبر الهى، هجرت، جهاد در راه خدا و... است. و از آنجا كه سى و پنج آیهى اوّل این سوره، پیرامون مسائل خانوادگى است، به سورهى نساء (زنان) نامگذارى شده است.