ترجمه
همانا سزاوارترین افراد به ابراهیم، كسانى هستند كه از او پیروى كردند و (نیز) این پیامبر و كسانى كه (به او) ایمان آورده‌اند، و خداوند سرور و سرپرست مؤمنان است.
نکته ها
از این آیه معلوم مىشود كه نسبت ایمانى، فراتر و محكمتر از نسبت خویشاوندى است و افرادى كه همفكر و هم خط و هم هدف باشند، به همدیگر نزدیكتر از كسانى هستند كه در ظاهر قوم و خویشند، ولى به لحاظ فكرى و اعتقادى از همدیگر جدایند. امام صادق علیه السلام به یكى از یاران با وفایش فرمود: «انتم واللّه من آل محمّد» به خدا سوگند كه شما از آلمحمّد صلى الله علیه وآله هستید. و سپس آیه فوق را تلاوت فرمود.[68] رسول اكرم صلى الله علیه وآله نیز در مورد سلمان فارسى فرمودند: «سلمان منّا اهل البیت»[69]
با اینكه آیه فرمود: نزدیكترین مردم به ابراهیم، پیروان او هستند، لكن نام پیامبر اسلام و مسلمانان را جداگانه برد، تا بهترین نمونهى پیروى را در وجود حضرت محمّد صلى الله علیه وآله و مسلمانان، به دنیا نشان دهد.
در روایتى آمده است: «انّ ولىّ محمّد مَن اطاع اللّه و انْ بَعُدتْ لَحمَته، و انّ عدوّ محمّد مَن عَصى اللّه و انْ قَرُبتْ قَرابته»[70] دوست و طرفدار محمّدصلى الله علیه وآله كسى است كه خدا را اطاعت كند، هرچند به لحاظ فامیلى از او دور باشد و دشمن پیامبر كسى است كه خدا را نافرمانى كند، هرچند با پیامبر نسبت و نزدیكى داشته باشد.
امام صادقعلیه السلام فرمود: مراد از «الذّین آمنوا» در آیه، امامان و پیروان آنها هستند.
[71]
68) تفسیر مجمعالبیان.
69) بحار، ج10، ص123.
70) تفسیر مجمعالبیان.
71) كافى، ج1، ص 416.
پيام ها
1- پیوند مردم با رهبر، پیوند مكتبى است، نه پیوند قبیلهاى، زبانى، منطقهاى و نژادى. «انّ أولَى النّاس بابراهیم لَلّذین اتّبعوه»
2- ملاك قُرب به انبیا، اطاعت از آنان است. «أولَى النّاس بابراهیم لَلّذین اتّبعوه»
3- پیامبر اسلام صلى الله علیه وآله و مسلمانان، در خط ابراهیم و هم مرام و هم هدف با او هستند. «أولَى النّاس بابراهیم... وهذا النّبى»