ترجمه
پس آیا آنها جز دین خدا (دینى) مىجویند؟ در حالى كه هر كه در آسمانها و زمین است، خواه ناخواه فقط تسلیم اوست و به سوى او بازگردانده مىشوند.
نکته ها
موجودات آسمانها و زمین، همگى تسلیم خدایند. حتّى اگر در حال عادّى این سرسپردگى را كتمان كنند، در حال احساس خطر به ناچار دل به او مىسپارند. مؤمنان با میل و رغبت تسلیم او هستند، ولى همگان در زمان احساس خطر یا مرگ یا مغلوب شدن در جنگ و یا درماندن در استدلال، تسلیم او مىشوند. همه ذرّات عالم، از كوچكترین اتم تا بزرگترین كرات، همه تابع همان قانونى هستند كه خداوند بر آنها حاكم كرده است و هر لحظه مىتواند آن را تغییر دهد.[95]
امام صادقعلیه السلام در مورد این آیه فرمودند: زمانى كه قائمعلیه السلام قیام كند، تمام سرزمینها شهادت «لااله الاّ اللّه و محمّد رسولاللّه» سر خواهند داد[96].
95) هنگام نوشتن این جملات در یك لحظه بدون دلیل خاصّى احساس كردم نصف سر و صورتم به شدّت درد گرفت. قلم را زمین گذاشتم، دست بر سر و محل درد كشیدم، لحظاتى گذشت یك مرتبه آرام شدم، با خود گفتم: آرى، تمام هستى در هر لحظهاى و به هر شكلى در دست خداست. حركت هر برگى و نوشتن هر كلمهاى بدون ارادهى او ممكن نیست.
96) تفسیر عیّاشى، ج1، ص183.
پيام ها
1- انتخاب راه غیر خدا، با حركت هستى سازگار نیست. «أفغیر دین اللّه یبغون و له اسلم»
2- حقیقت دین، تسلیم است. «أفغیر دین اللّه یبغون و له اسلم...»
3- انسان، دائماً در جستجوى راه و روشى است و گرایش به مكتب در نهاد او قرار دارد. (جمله «یبغون» دلالت بر خواست و تمایل دائمى دارد.)
4- اگر هستى تسلیم اوست، چرا ما تسلیم نباشیم؟ «لهاسلممنفىالسمواتوالارض»
5 - در آسمانها موجودات با شعور هستند. «من فى السموات»[97]
6- اگر پایان كار ما اوست، چرا از همان اوّل رو به سوى او نكنیم؟ «الیه یرجعون»
97) پیامبرصلى الله علیه وآله فرمودند: مراد از «من فى السموات» ملائكه مىباشند. درّالمنثور، ج2،ص 254.