ترجمه
به زودى بادیهنشینان بازمانده از جنگ و جهادگریزان، (براى توجیه خلاف خود) به تو خواهند گفت: اموال و خانوادههایمان ما را مشغول و سرگرم ساخت (و نتوانستیم تو را همراهى كنیم). پس براى ما (از خداوند) طلب آمرزش كن. آنان به زبان چیزى مىگویند كه در دلهایشان نیست. (به آنان) بگو: اگر خداوند براى شما زیانى اراده كند، یا براى شما سودى بخواهد، كیست كه در برابر خداوند از شما دفاع كند، بلكه خداوند به آنچه انجام مىدهید، آگاه است.
نکته ها
«اعراب» به بادیهنشینان جامعهگریز و دور از فرهنگ گفته مىشود. شكّى نیست كه اینان در مقابل شهرنشینان نیستند، بلكه كسى كه از فرمان پیامبر سرپیچى كند، به نوعى از فرهنگ و تمدّن به دور است.
كسانى كه به جبهه نمىروند، با بهانههایى فرار خود را توجیه مىكنند:
گاهى مىگویند: هوا گرم است. «لاتنفروا فى الحرّ»(15)
گاهى مىگویند: تعداد دشمن زیاد و توان ما كم است. «لاطاقة لنا»(16)
گاهى مىگویند: خانههاى ما در و دیوار و حفاظى ندارد و ما نگرانیم. «انّ بیوتنا عورة»(17)
گاهى مىگویند: مىترسیم با نگاه به دختران رومى (در جنگ تبوك)، گرفتار فتنه و گناه شویم. پس ما را با فرمان شركت در جنگ، به فتنه نیانداز. «لاتفتنّى...»(18)
گاهى مىگویند: اموال و دارایى و خانواده، ما را گرفتار كرده و مانع حضور ما در جنگ شده است. «شَغلتنا أموالنا و اهلونا»
معمولاً جهادگریزان، ترس را در قالب احتیاط، حرص و طمع را در قالب تأمین آینده، ضعف نفس را با شرم و حیا، سستى و بىعُرضگى را در قالب زهد و ضعف و ناتوانى خود را به قضا و قدر الهى و رضایت به خواست خدا توجیه مىكنند.
15) توبه، 81 .
16) بقره، 249.
17) احزاب، 13.
18) توبه، 49.
پيام ها
1- یكى از عوامل سستى در جهاد، ضعف فرهنگى و پائین بودن فرهنگ مردم است. «المخلّفون من الاعراب»
2- رهبر باید آیندهنگر بوده و سخنان و تحرّكات مخالفان و منافقان را پیشبینى كرده و جوابى آماده داشته باشد. «سیقول... قل...»
3- متخلّفان و نافرمانان، كار خود را توجیه مىكنند. «شغلتنا أموالنا»
4- توجّه و وابستگى به مسائل اقتصادى و خانوادگى، گروهى را از انجام فرمان الهى و جهاد باز مىدارد. «شغلتنا أموالنا و اهلونا»
5 - تخّلف از جهاد، گناه است. «فاستغفر لنا»
6- دعا و شفاعت پیامبر در حق دیگران، مستجاب و مورد قبول است. لذا مردم، به پیامبر توسل مىجستند. «فاستغفر لنا»
7- گاهى افشاگرى، لازم است. «یقولون بالسنتهم ما لیس فى قلوبهم»
8 - فرار از جهاد، سبب بیمه شدن مال و جان از خطر نیست. «فمن یملك لكم من اللّه شیئاً ان اراد بكم ضرّا»
9- دفاع از مكتب واجب است، گرچه متحمّل ضرر و زیان شویم. «أراد بكم ضرّا»
10- گویا منافقان و جهادگریزان، نمىدانند كه خداوند همه چیز آنان را مىداند و گرنه این همه نفاق از خود نشان نمىدادند. «بل كان اللّه بما تعملون خبیرا»