ترجمه
خداوند، غنیمتهاى بسیارى به شما وعده داده است كه آنها را خواهید گرفت، پس این (غنایم خیبر) را زودتر براى شما فراهم ساخت و دست مردم را از (تعرّض بر) شما بازداشت، تا براى مؤمنان نشانه (و عبرتى) باشد و شما را به راهى راست، هدایت كند.
نکته ها
در دو آیه قبل، به كسانى كه با پیامبر بیعت كردند، وعده «فتح قریب» داد كه به گفته برخى مفسّران، همچون طبرى، شیخ طوسى، زمخشرى، مراغى و طبرسى، مراد فتح خیبر است.
قلعه خیبر در حدود دویست كیلومترى مدینه بود با حصارهاى بلند و حدود ده هزار نفر یهودى در آن زندگى مىكردند و اطرافش كشاورزى داشتند. این قلعهى بسیار محكم، در سنگین و عجیبى داشت كه چهل نفر آن را حركت مىدادند.
از آنجایى كه خیبر پایگاه دشمنان و لانه جاسوسى مخالفان اسلام شده بود، یك ماه پس از صلح حدیبیّه، مسلمانان به سراغ آنجا رفتند. ابتدا فرماندهى مسلمانان را كسانى به عهده داشتند كه نتواستند كارى را از پیش ببرند، تا آنكه پیامبر اكرمصلى الله علیه وآله فرمود: فردا پرچم را به دست كسى خواهم داد كه خدا و رسولش از او راضى هستند و او را دوست دارند و روز بعد پرچم را به دست امام علىعلیه السلام داد.
راهیابى به صراط مستقیم، بزرگترین نعمت و تفضل الهى است و خداوند همواره انسان را به آن سفارش كرده است و تمام مسلمانان و مؤمنان نیز باید در شبانه روز در حال نماز و مناجات از خداوند هدایت به آن راه را در خواست كنند. با اینكه خداوند به پیامبر اسلام مىفرماید: «انّك لمن المرسلین، على صراط مستقیم»(20) تو از پیامبران و در راه مستقیم مىباشى؛ باز هم آن حضرت، مأمور است كه در نمازهاى خود از خداوند هدایت به راه مستقیم را بخواهد و بگوید: «اهدنا الصّراط المستقیم»
با توجّه به اینكه نمازهاى نافله نیز بر پیامبر واجب بود و از 51 ركعت نماز واجب و مستحب، در 44 ركعت آن باید سوره حمد تلاوت و این درخواست مطرح شود، آنهم از جانب رسول خدایى كه راه و عمل او از طرف خدا بیمه و تأمین شده، نشان دهنده خطر انحراف و لغزش در همه حالات انسان است.
20) یس، آیه 3 - 4.
پيام ها
1- در جنگ و جهاد، كسب غنیمت از دشمن، امرى مجاز و از وعدههاى الهى است. «وعدكم اللّه مغانم كثیرة»
2- گسترش و توسعه اقتصادى مسلمانان، نعمت و موهبتى الهى است و سبب ایجاد انگیزه مىشود. «وعدكم اللّه مغانم كثیرة»
3- آنچه مسلمانان در امثال خیبر، به عنوان غنایم به دست مىآوردند، تمام وعدههاى الهى نیست. «فعجّل لكم هذه»
4- عجله، در بعضى جاها پسندیده است. «فعجّل لكم هذه»
5 - غنایم، آنگاه گواراست كه همراه با امنیّت باشد. «كفّ ایدى النّاس عنكم»
6- دست كشیدن دشمن از شما، یك نعمت الهى است. «كفّ ایدى النّاس عنكم»
7- حوادث و برخوردها را تلخ نپندارید، بلكه هر یك در جاى خود نشانه قدرتنمایى خداوند است. «لتكون آیة للمؤمنین»
8 - غنیمت، امنیّت و هدایت، پاداش مؤمنان است. «مغانم... كف ایدى... یهدیكم»
9- مال و ثروت، لغزشگاهى خطرناك است و لطف الهى زمانى است كه ثروت همراه با هدایت باشد. «مغانم كثیرة... یهدیكم»
10- درخواست هدایت به راه مستقیم، همواره لازم است، حتّى بعد از بیعت با رسول خدا و پیروزى و كسب غنایم و رضاى خداوند. «و یهدیكم صراطا مستقیما»