ترجمه
همانا كسانى كه از پشت حجرهها تو را مىخوانند، اكثرشان تعقّل نمىكنند.
و اگر صبر كنند تا به سوى آنان خارج شوى، قطعاً برایشان بهتر است و خداوند آمرزنده مهربان است.
نکته ها
اسلام، براى آداب اجتماعى اهمیّت ویژهاى قائل است. در این سوره به بخشى از آن آداب اشاره شده و لذا به سوره آداب مشهور شده است.
گرچه مسئلهى صدا زدن پیامبر اكرمصلى الله علیه وآله از پشت دیوار و پنجره، امروز دیگر مطرح نیست، ولى درس و قانونى كه از این ماجرا به دست مىآید، براى ما كارساز است. در تفسیر روحالمعانى مىخوانیم كه ابن عباس به خانهى استادش مىرفت، ولى درِ خانه را نمىزد و صبر مىكرد تا خود استاد بیرون بیاید. از او پرسیدند: چرا در نمىزنى؟ و او در پاسخ این آیه را تلاوت مىكرد: «و لو انّهم صَبَروا حتّى تَخرُجَ الیهم لَكان خَیراً لَهم» اگر مردم صبر كنند تا تو از خانه خارج شوى براى آنان بهتر است.
اتاقهاى خانه پیامبرصلى الله علیه وآله به تعداد همسران او بود و هریك از آنان، حجرهاى مستقل داشت. این اتاقها بسیار ساده و بىآلایش بود و متأسفانه در زمان ولیدبن عبدالملك خراب و جزو مسجد قرار داده شد.(41) اى كاش این حجرهها به حال خود باقى مىماند تا مردم جهان این سادگى را مىدیدند و عبرت مىگرفتند!
حضرت علىعلیه السلام مىفرماید: «لا عَقلَ لِمَن لا أدبَ له»(42)، كسى كه ادب ندارد، در واقع عاقل نیست.
پيام ها
1- معمولاً بىادبى نشانهى بىخردى است. «الّذین ینادونك... لا یعقلون»
2- بىادبى نسبت به رهبران آسمانى، قابل توبیخ و سرزنش است. «الّذین ینادونك... لایعقلون»
3- خانه و خانواده، حریم دارد و دیگران حق مزاحمت براى آن ندارند، حتى با صدا زدن آنان از بیرون خانه. «ینادونك من وراء الحجرات اكثرهم لایعقلون»
4- حساب افرادى كه بر اساس عادت بلند سخن مىگویند، (نه بر اساس اهانت و تحقیر،) از افراد بىادب و مغرِض جداست. «اكثرهم لایعقلون»
5 - به برنامهها و اوقات فراغت دیگران احترام بگذاریم. پیامبر نیز به آرامش و استراحت نیاز دارد و نباید مردم هر لحظه مزاحم او شوند. «لو انّهم صبروا...»
6- مسئولیتهاى اجتماعى، نباید مانع رسیدگى به امور خانوادگى آنان شود. «صبروا حتى تخرج الیهم»
7- پیامبراكرمصلى الله علیه وآله زمانهایى را براى ملاقات با مردم قرار داده بود و نیازى به فریاد از كوچه نبود. «صبروا حتّى تخرج الیهم»
8 - در برابر افراد بىادب و بىخرد، از باب رحمت، گذشت و مهربانى وارد شویم و آنان را مأیوس نكنیم. خداوند ضمن سرزنش كسانى كه پیامبر را با فریاد صدا مىزدند، مغفرت و رحمت خود را مطرح مىكند تا یكسره مأیوس نشوند وفرصت تغییر رفتار داشته باشند. «لو انّهم صبروا... واللّه غفور رحیم»