ترجمه
پیش از اینان، قوم نوح و اصحاب رس و قوم ثمود، (پیامبرانشان را) تكذیب كردند.
و (نیز قوم) عاد و فرعون و برادران(قبیلهاى) لوط.
و اصحاب ایكه (قوم شعیب) و قوم تبع (پادشاهان یمن) همگى پیامبران را تكذیب كردند، پس وعده عذاب من، بر آنان قطعى شد (و نابود شدند).
نکته ها
نام «اصحاب الرَّس»، در این سوره و در سوره فرقان آیه 38 آمده است. «اصحاب رسّ» در یمامه زندگى مىكردند و پیامبرى به نام حنظله داشتند كه پیامبرشان را تكذیب كرده، او را در چاه انداختند. چون «رَسّ» به معناى چاه مىباشد آن قوم را اصحاب رسّ نامیدند. برخى آنان را قومى مىدانند كه درخت صنوبر را معبود خود قرار داده و آن را مىپرستیدند.(11) امام صادقعلیه السلام در مورد علّت عذاب اصحاب رسّ فرمودند: زنانشان به زنان اكتفا مىكردند (و همجنسباز بودند).(12)
قوم ثمود، قوم حضرت صالحعلیه السلام و قوم عاد، قوم حضرت هودعلیه السلام است.
«ایكه» به معناى بیشهزار و جایى است كه درختان درهم آمده دارد. اصحاب ایكه، یك گروه از قوم حضرت شعیب بودند كه در بیشهزارها زندگى مىكردند. در سوره حجر و شعراء از آنان نام برده شده است.
«تُبّع» لقب پادشاهان یمن است و قوم تُبّع، به گروهى از مردم یمن گفته شده كه پیرو پادشاهان خود بودهاند. نام آنان در سوره دخان آیه 37 نیز آمده است.
در حدیث مىخوانیم كه پادشاه یمن (تبّع) به دو قبیله أوس و خزرج گفت: شما در همین یثرب بمانید تا پیامبر اسلام مبعوث شود و من هم اگر آن پیامبر را درك كنم، به او خدمت مىكنم و با او همراه مىشوم.(13)
از آنجا كه قوم حضرت لوط، همگى از اقوام و خویشان او بودند، لذا قرآن در مورد آنان به «اخوان لوط» تعبیر كرده است.(14) البتّه قرآن، پیامبران را برادران مردم مىداند و شاید از این جهت نیز به قوم لوط، برادران او اطلاق شده است.
11) تفسیرنمونه.
12) كافى، ج 5، ص551 .
13) تفسیر مجمعالبیان.
14) تفسیر مجمعالبیان.
پيام ها
1- آشنایى با تاریخ و مشكلات انبیا، مایهى دلدارى پیامبر اسلامصلى الله علیه وآله است. «كلّ كذّب الرسل»
2- تضادّ میان حق و باطل، در طول تاریخ وجود داشته است. «كلّ كذّب الرسل»
3- خداوند با فرستادن انبیا، اتمام حجت مىكند و اگر مردم لجاجت كردند و نپذیرفتند، كیفر مىكند. «كذّب الرسل... فحقّ وعید»
4- كیفر برخى اقوام لجوج، در دنیا بوده است. «فحقّ وعید»
5 - تاریخ و سرنوشت اقوام پیشین، درس عبرتى براى آیندگان است. «كل كذب الرسل... فحق وعید»
6- تكذیب هر یك از پیامبران، عذاب و قهر الهى را به دنبال دارد. «كلّ كذّب الرسل»