ترجمه
همانا این ما هستیم كه زنده مىكنیم ومىمیرانیم وبازگشت (همه) بهسوى ماست.
روزى كه زمین به سرعت از روى آنان شكافته شود، (و آنان از گورها بیرون آیند.) این حشر (و گردآوردن همه انسانها) بر ما آسان است.
ما به آنچه (مخالفان) مىگویند آگاهتریم و تو مأمور به اجبار مردم نیستى (تا آنان را با زور به راه راست درآورى). پس هر كه را از وعده عذاب من مىترسد، به وسیلهى قرآن پند ده.
نکته ها
«جبّار» هم به معناى جبران كننده است كه یكى از صفات و نامهاى خداوند است، «العزیز الجبّار المتكبّر»(54) و هم به معناى اجبار و سلطه بر دیگران از روى تجاوز است كه صفتى زشت و مورد نهى است. «ما أنت علیهم بجبّار»
خداوند در این آیات مىفرماید: در قیامت شك نكنید زیرا:
- مرگ و حیات شما به دست ماست. «نحیى و نمیت»
- براى خروج شما از قبرها، زمین را مىشكافیم. «تشقق الارض سراعاً»
- انسانهاى پراكنده را جمع مىكنیم. «ذلك حشر»
- این كار هیچ سختى ندارد. «یسیر»
در آیه 39 فرمود: «فاصبر على ما یقولون» بر آنچه یاوهسرایان مىگویند، صبر كن، آیات بعد، به مسائلى كه انسان را صبور مىسازد اشاره مىكند، از جمله:
- ذكر و تسبیح خداوند. «فاصبر على ما یقولون و سبّح بحمد ربّك»
- یاد قیامت. «فاصبر... ذلك یوم الخروج»
- توجه و حضور خداوند. «فاصبر... الینا المصیر»
- توجه و علم خداوند به سخنان یاوه مخالفان. «فاصبر... نحن أعلم بما یقولون»
آغاز این سوره با سوگند به قرآن و پایان آن با تذكّر و توجّه به قرآن اختصاص یافت.
54) حشر، 23.
پيام ها
1- جز خداوند، هیچ كس قدرت زنده كردن و میراندن ندارد. «انّا نحن نحیى و نمیت»
2- یاد اینكه بازگشت همه به سوى اوست، توان انسان را در برابر مشكلات افزون مىكند. «فاصبر على ما یقولون... الینا المصیر»
3- وظیفه پیامبر اسلامصلى الله علیه وآله تبلیغ دین است، نه تحمیل دین. «و ما أنت علیهم بجبّار» (پذیرش دین باید با اختیار باشد.)
4- محور تبلیغات دینى باید قرآن باشد، زیرا بهترین وسیله تذكّر است. «فذكّر بالقرآن»
5 - معارف بلند، منطقى و فطرى قرآن، براى پذیرش مردم كافى است و نیازى به اجبار نیست. «ما انت علیهم بجبّار فذكّر بالقرآن»
6- پندپذیر كسى است كه از قیامت خوف داشته باشد. «فذكّر... من یخاف وعید»
7- حقایق دین در نهاد انسان نهفته است، تنها یادآورى لازم است. «فذكّر بالقرآن» (كلمه «ذكر» به معناى یادآورى نهفتهها و فراموش شدههاست)
8 - كسى كه قیامت را نمىپذیرد، بهترین تبلیغها از بهترین مبلّغان براى او سودى ندارد. «من یخاف وعید»