ترجمه
و از آسمان، آبى پر بركت نازل كردیم، پس به وسیله آن باغها و دانههاى دروشدنى رویاندیم.
و نیز درختان بلند خرما با خوشههاى پر و بر هم چیده.
تا رزق بندگان باشد و به باران، زمین مرده را زنده كردیم، خروج (از گور نیز) این گونه است.
نکته ها
«حَصید» به معناى درو شده، «باسقات» به معناى بلندقامت، «طَلع» شكوفهاى است كه تازه به خرما تبدیل شده، «نَضید» به معناى متراكم و برهم چیده شده است.
از بهترین و لذّتبخشترین حالات كشاورز، هنگام رسیدن و درو كردن محصول است. «حبّ الحصید»
در این آیات، براى تبیین معاد، از نزول باران و رویش گیاهان استفاده شده است.
امام باقرعلیه السلام درباره «نزلنا من السّماء» از پیامبراكرم فرمودند: هیچ آبى در زمین نیست مگر آنكه با آب آسمان مخلوط گشته است.(9)
حضرت علىعلیه السلام هنگام بارش باران، آب باران را بر سر و روى خود مىریختند و مىفرمودند: این بركتى از آسمان است كه هیچ دست و ظرفى به آن برخورد نكرده است.(10)
9) كافى، ج6، ص387.
10) بحار، ج59، ص270.
پيام ها
1- باریدن باران، اگرچه از طریق عوامل طبیعى است، امّا با اراده خداست. «نزّلنا»
2- باران، وسیله حیات و بركت زمین است. نابودى آفات، رویش گیاهان، لطافت هوا و جارى شدن چشمهها، از خیرات و بركات باران است. «مباركاً»
3- در میان میوهها، خرما حساب دیگرى دارد. (درخت خرما جداگانه نام برده شده است) «جنّات... والنخل»
4- پیدایش محصولات كشاورزى، حكیمانه و هدفدار است. «رزقا للعباد»
5 - رزق انسان باید زمینهى بندگى او باشد. «رزقاً للعباد»
6- براى بیان معقولات، از محسوسات استفاده كنیم. «احیینا به بلدة میتا... كذلك الخروج»
7- نگاهى به قدرت خدا، مسئله زنده شدن مردگان را براى انسان آسان مىكند. «بنینا، زینا، مددنا، القینا، أنبتنا، نزلنا، فانبتنا، أحیینا... كذلك الخروج»
8 - كارهاى الهى از جامعیّت ویژهاى برخوردار است؛ خداوند، صنعت و حكمت و معرفت و هدایت را بهم درآمیخته است. (بلندى نخل و زیبایى شكوفههایش، نشانه صنعت و هنر الهى است. رزق بودن میوهها، نشانه حكمت الهى و از زمین مرده این همه سرسبزى و محصول پدید آوردن، زمینه هدایت و معرفت انسان به قدرت الهى بر رستاخیز است.) «باسقات... نضید... رزقاً... كذلك الخروج»