ترجمه
خداوند براى كسانىكه كفر ورزیدند، همسر نوح و همسر لوط را مثال زده است كه این دو زن، همسر (و از خانواده) دو بنده صالح از بندگان ما بودند، ولى به آن دو خیانت كردند. پس در برابر (كیفر) خداوند، براى آن دو زن هیچ كارى از آن دو پیامبر ساخته نبود و به آنان گفته شد: به آتش وارد شوید با وارد شوندگان.
نکته ها
این آیه، دو زن را به عنوان نمونه اعلاى كفر معرّفى كرده است كه هر دو، در خاندان رسالت زندگى مىكردند و همسر دو پیامبر الهى بودند، امّا با مخالفان آنان هم رأى و همدست بودند. در آیات بعد نیز، دو زن را به عنوان نمونه برتر ایمان معرّفى مىكند، یكى همسر فرعون مشرك و ستمگر و دیگرى حضرت مریم.
در آغاز سوره، سخن از انحراف دو نفر از زنان پیامبر بود، «صغت قلوبكما» و فرمود: اگر علیه پیامبر توطئه كنید، خداوند و فرشتگان و مؤمنان حامى او هستند. در اواخر این سوره، سخن از دو همسر دوزخى حضرت نوح و لوط است كه به خاطر خیانت دوزخى شدند و آن دو پیامبر، با وجود مقام نبوّت، نمىتوانند چیزى از قهر خدا را از همسرانشان دفع كنند.
همسر پیامبر بودن سبب نجات نیست. چنانكه فرزند پیامبر بودن نیز چنین است، بلكه عملكرد خود انسان است كه به دنبال آن سعادت یا شقاوت است. در قرآن علاوه بر این آیه، چندین بار از هلاكت زن لوط سخن به میان آمده است. «كانت من الغابرین»(37)
بهترین روش در تربیت، تذكر غیر مستقیم است. با این كه ابولهب و پسر نوح نیز نمونه كفر بودند، امّا خداوند به همسران دو پیامبر مثال زد و كلمه خیانت را مطرح كرد تا با فاش كردن راز پیامبرصلى الله علیه وآله توسط همسرش كه نوعى خیانت است، تناسب داشته باشد و هشدار و اخطارى به زنان پیامبر باشد كه گمان نكنند وابستگى به پیامبر كلید نجات است.
حفظ خانواده از آتش دوزخ كه در آیه ششم خواندیم، «قوا انفسكم و اهلیكم» به معناى موفقیّت صد در صد انسان نیست. زیرا گاهى خانوداه او زیر بار نمىروند. «فخانتاهما»
در احادیث مىخوانیم كه زن نوح و لوط خیانتى به معناى انحراف جنسى نداشتند،(38) بلكه مراد از خیانت، مخالفت با برنامهها و اهداف پیامبر و همكارى با مخالفان آنان است.
37) اعراف، 83 ؛ حجر، 60 ؛ شعراء، 171 ؛ نمل، 57 ؛ عنكبوت، 32 و 33 ؛ صافّات 135.
38) بحارالانوار، ج11، ص307.
پيام ها
1- زن مىتواند الگوى فساد یا صلاح، در طول تاریخ باشد. «ضرب اللّه مثلاً... امرأة نوح و امرأة لوط»
2- از بىادبان مىتوان ادب آموخت. «ضرب اللّه مثلاً... امرئة نوح»
3- زن در عقیده و عمل آزاد است. وابستگى خانوادگى و اقتصادى و اجتماعى او را مجبور نمىكند. «كانتا تحت عبدین من عبادنا... فخانتاهما»
4- عبودیّت و صلاحیّت، رمز رسیدن به درجه نبوّت بود. «عبدین من عبادنا صالحین»
5 - جریان كفر و نفاق، حتى در خانه انبیا نفوذ مىكند. «فخانتاهما»
6- بندگى و عبادت، زمانى ارزش دارد كه همراه با عمل صالح باشد. «عبدین... صالحین»
7- در نظام خانوادگى دینى، سرپرستى و مدیریّت با مرد است. «كانتا تحت عبدین»
8 - وابستگان فاسد، ضربهاى به عصمت و عدالت رهبران آسمانى نمىزنند. «عبدین من عبادنا... فخانتاهما»
9- خیانت به مكتب، انسان را به جایى مىرساند كه حتى شفاعت انبیا سودى ندارد. «فلم یغنیا عنهما من اللّه شیئاً»
10- هیچ عاملى مانع قهر الهى نیست. «فلم یغنیا...»
11- خیانت، راه دوزخ است. «فخانتاهما... ادخلا النار»