ترجمه
بگو: چه موجودى در گواهى برتر و بزرگتر است؟ بگو: خداوند میان من و شما گواه است. و این قرآن به من وحى شده تا با آن شما را و هر كه را كه این پیام به او برسد هشدار دهم. آیا شما گواهى مىدهید كه با خداوند، خدایان دیگرى هست؟ بگو: من گواهى نمىدهم. بگو: همانا او خداى یكتاست و بى تردید من از آنچه شما شرك مىورزید، بیزارم.
نکته ها
مشركان مكّه، از پیامبر اسلام براى رسالتش شاهد مىطلبیدند و نبوّت آن حضرت را نمىپذیرفتند و مىگفتند: حتّى یهود و نصارا تو را پیامبر نمىدانند. این آیه در زمان غربت اسلام، خبر از آیندهاى روشن و رسالت جهانى اسلام مىدهد.
حضرت على علیه السلام در تفسیر عبارت «انّما هو اله واحد» فرمودند: اگر خدایان دیگرى بودند، آنها هم پیامبرانى مىفرستادند. [268]
عدّهاى را به عنوان اسیر نزد پیامبراكرمصلى الله علیه وآله آوردند، حضرت از آنان پرسید: آیا تاكنون دعوت به اسلام شدهاید؟ گفتند: نه، حضرت فرمود: همه را به محل اَمن برسانند و آزادشان كنند، زیرا كسى كه هنوز نداى اسلام را نشنیده است نباید اسیر نمود، سپس این آیه را تلاوت فرمود: «لانذركم به و من بلغ» [269]
امام صادق علیه السلام فرمودند: انذار همیشگى باید همراه با منذر همیشگى باشد. پس امامت و رهبرى الهى نیز تا ابد باید همراه قرآن باشد. [270]
معمولاً در انسانها انگیزهى دفع ضرر، قوىتر از جلب منفعت است. لذا قرآن، به مسألهى انذار تأكید كرده است. «لانذركم» در آیات دیگر نیز مىخوانیم: «ان أنت الاّ نذیر» [271] ، «انّما أنا نذیر مبین» [272]
در احادیث متعدّدى «مَن بَلَغ» به ائمّه معصومینعلیهم السلام تفسیر شده است. [273]
امام صادقعلیه السلام نیز درباره «مَن بَلغ» فرمودند: مقصود كسى است كه وظیفه امامت به او رسیده است و او همانند پیامبر، مردم را با قرآن انذار مىكند. [274]
268) نهجالبلاغه، نامه 31.
269) تفسیر درّالمنثور.
270) تفسیر صافى.
271) فاطر، 23.
272) عنكبوت، 50.
273) تفسیر عیّاشى.
274) كافى، ج1، ص416.
پيام ها
1- براى حقّانیت پیامبر اسلام، گواه بودن خداوند كافى است. «قل اللَّه شهید»
2- طرح و بیان حقایق به شكل سؤال و جواب از شیوههاى تبلیغى قرآن است. «قل اىّ شىء...قل اللَّه»
3- غفلت و سهو و فراموشى و محدودیّت، هم قدرت خبرگیرى انسان را كم مىكند، هم قدرت گواه بودن او را، و چون خدا از این عوارض دور است، پس بزرگترین شاهدها خداوند است. «أكبر شهادة قل اللَّه»
4- قرآن، بزرگترین گواه بر رسالت پیامبر است. «اللَّه شهید بینى و... هذا القرآن»
5 - براى مردم غافل، سخن گفتن از زاویهى انذار مؤثّرتر است. «لانذركم»
6- رسالت حضرت محمد صلى الله علیه وآله جهانى و جاودانى و براى همهى مردم در همهى عصرها و نسلهاست. «لانذركم به و مَن بلغ»
7- تا قانون به مردم ابلاغ نشود، توبیخ و مسئولیّتى در كار نیست. «و من بلغ» و به اصطلاح علم اصول، عِقاب بدون بیان، قبیح است.
8 - از جمله شرایط لازم براى رهبر آسمانى: ایمان به مكتب: «اوحى الى هذا القرآن»، امید به آینده «و مَن بَلَغ»، صلابت «قل لا أشهد» و برائت از شرك است. «انّنى برىء ممّا تشركون»