ترجمه
پس چون اندرزهایى را كه به آنان داده شده بود فراموش كردند، درهاى هرگونه نعمت را به رویشان گشودیم (و در رفاه و مادیات غرق شدند) تا آنگاه كه به آنچه داده شدند دلخوش كردند، ناگهان آنان را (به عقوبت) گرفتیم پس یكباره محزون و نومید گردیدند.
نکته ها
«مبلسون» از «ابلاس»، به معناى حزن و اندوه همراه با یأس است. حالتى كه مجرمان، هنگام پاسخ نیافتن در دادگاه پیدا مىكنند. [331]
در دو آیهى قبل فرمود: ما افرادى را گرفتار مىكنیم تا تضرّع كنند، در این آیه مىفرماید: برخى در لحظههاى گرفتارى هم خدا را فراموش مىكنند. «نَسوا ما ذُكّروا...»
در قرآن مىخوانیم: «و عسى اَن تحبّوا شیاً وهو شرّ لكم» [332] ، چه بسا چیزى را دوست دارید، در حالى كه براى شما شرّ است و حضرت على علیه السلام مىفرماید: «اذا رأیت سبحانه یتابع علیك نعمه و أنت تعصیه فاحذره» [333] اگر دیدى خداوند نعمتهایش را بر تو مدام مىدهد، ولى تو گناه مىكنى، پس به هوش باش، چه بسا این لطفها عاقبت خوشى ندارد.
دنیا وبهرههایش، هم مىتواند براى انسان نعمت باشد، هم نقمت. در آیه مورد بحث، دنیا نقمت به حساب آمده است. امّا ایمان وتقوى، بركات آسمان وزمین را براى اهلش به دنبال دارد، چنانكه در آیه 96 سوره اعراف آمده است: «ولو أنّ أهل القُرى آمنوا واتّقوا لفتحنا علیهم بركات من السماء والارض»، بنابراین غفلت، درهاى خیر را بر روى انسان مىبندد.
پیامبر اكرمصلى الله علیه وآله فرمودند: »اذا رأیت اللّه یعطى على المعاصى فان ذلك استدراج منه«، اگر مشاهده كردى كه دنیا به كام گنهكاران است خوشحال مباش، زیرا این استدراج الهى و به تدریج هلاكت كردن اوست. [334] و آنگاه حضرت این آیه را تلاوت فرمودند.
امام باقرعلیه السلام در تأویل آیه فرمودند: چون مردم ولایت علىبن ابىطالبعلیهما السلام را ترك كردند و حال آنكه به آن امر شده بودند، «فلمّا نسوا...»، دولت آنان را در دنیا بسط دادیم، «فتحنا علیهم...» تا حضرت قائمعلیه السلام قیام كند، «حتّى... أخذناهم بغتة». [335]
پيام ها
1- همیشه رفاه زندگى، علامت رحمت نیست، گاهى زمینهى عقوبت است. «نسوا - فتحنا»
2- مهلت دادن به مجرمان و سرگرم شدن خلافكاران، یكى از سنّتهاى الهى است. «فلمّا نَسُوا...فتحنا»
3- قهر خداوند بعد از اتمام حجّت است. «نَسوا ما ذكّروا...اخذناهم»
4- تنگناها و گشایشها به دست خداست. «اخذنا... فتحنا»
5 - مرگ و قهر الهى، ناگهانى مىآید، پس باید همیشه آماده بود. «بغتة»
6- شادى عیّاشان، ناگهان به نالهى مأیوسانه تبدیل خواهد شد. «فرحوا - مبلسون»