ترجمه
بگو: چه فكر مىكنید، اگر خداوند، شنوایى و بینایى شما را بگیرد و بر دلهاى شما مهر بزند، جز خداوند، كدام معبودى است كه آنها را به شما باز دهد؟ ببین كه ما چگونه آیات را به گونههاى مختلف بیان مىكنیم، امّا آنان (به جاى ایمان و تسلیم) روى بر مىگردانند.
نکته ها
از ابتداى سوره تا اینجا حدود دهبار خداوند با طرح سؤال، مخالفان را دعوت به تفكّر كرده است. زیرا تفكّر در نعمتها و تصوّر وفرضِ تغییر و تحوّل آنها، زمینهى خداشناسى است.
اگر درختان سبز نشوند، «لو نشاء لجعلناه حطاماً» [338]
اگر آبها تلخ و شور شوند، «لو نشاء جعلناه اُجاجاً» [339]
اگر آبها به زمین فرو روند، «إن أصبح ماءكم غوراً» [340]
اگر شب یا روز، همیشگى باشد، «إن جعل اللَّه علیكم اللیل سرمداً... ان جعل اللَّه علیكم النّهار سرمداً» [341]
و اگر چشم و گوش و عقل انسان از كار بیفتد، «إن اخذ اللَّه سمعكم و ابصاركم و...» [342]
امام باقر علیه السلام فرمود: اگر خداوند هدایت شما را بگیرد، كیست كه دوباره شما را هدایت كند؟ و سپس این آیه را تلاوت فرمود. [343]
338) واقعه، 65.
339) واقعه، 70.
340) ملك، 30.
341) قصص، 71 تا 72.
342) انعام، 46.
343) تفسیر نورالثقلین.
پيام ها
1- یكى از روشهاى تبلیغى و تربیتى قرآن، سؤال از وجدانهاست. «أرأیتم ان اخذ اللَّه... مَن اله»
2- براى خداوند، پس گرفتن نعمتهایى كه داده آسان است، پس بهوش باشیم. «أخذ اللَّه سمعكم...»
3- هم آفرینش از آنِ خداوند است، هم كارآیى لحظه به لحظهى آنها نعمت پروردگار است. «أخذ اللَّه سمعكم»
4- گوش وچشم و عقل، ابزار شناخت انسان و از مهمترین نعمتهاى الهى است. «سمعكم و ابصاركم... قلوبكم»
5 - معبودهاى خیالى، نه توان آفریدن و نه توان برگرداندن نعمتهاى از دست رفته را دارند «من اله غیر اللَّه یأتیكم» (آرى، كسى لایق پرسش است كه هم بتواند نعمتى را بدهد و هم بتواند بازستاند)
6- با آن همه تنوّع در استدلال، توجّه مشركان به غیر خداوند، شگفتآور است. «اُنظر كیف...»
7- براى انسانهاى لجوج، هرنوع بیانى بىاثر است. «نُصرّف الآیات ثمّ همیصدفون»