ترجمه
پس چون شب بر او پرده افكند ستارهاى دید، گفت: این پروردگار من است. پس چون غروب كرد، گفت: من زوال پذیران را دوست ندارم.
نکته ها
در زمان ابراهیمعلیه السلام ستارهپرستى رایج بوده و ستاره را در تدبیر هستى مؤثّر مىپنداشتند.
سؤال: آیا پیامبر بزرگى همچون حضرت ابراهیم حتّى براى یك لحظه مىتواند ستاره یا ماه و یا خورشید را بپرستد؟
پاسخ: مجادله و گفتگوى حضرت ابراهیم با مشركان، از باب مماشات و نشان دادن نرمش در بحث، براى رد عقیدهى طرف است، نه اینكه عقیدهى قلبى او باشد زیرا شرك با عصمت منافات دارد. گفتن كلمهى «یا قوم» در دو آیهى بعد نشانهى مماشات در گفتن «هذا ربّى» است، به همین دلیل وقتى غروب ماه و خورشید را مىبیند، مىگوید: من از شرك شما بیزارم، و نمىگوید از شرك خودم (آیه 78).
به علاوه در آیهى قبل خواندیم كه خداوند، ملكوت آسمانها و زمین را به ابراهیم نشان داد و او به یقین رسید و آغاز این آیه با حرف «فاء» شروع شد، یعنى نتیجه آن ملكوت و یقین این نوع استدلال بود.
موجودى كه طلوع و غروب دارد، محكوم قوانین است نه حاكم بر آنها. ابراهیم، ابتدا موقّتاً پذیرش آن را اظهار مىكند تا بعد با استدلال ردّ كند.
پيام ها
1- یكى از شیوههاى احتجاج، اظهار همراهى با عقیدهى باطل و سپس ردّ كردن آن است. «هذا ربّى»
2- بیدار كردن فطرتها، فعال كردن اندیشهها و توجّه به احساسات، از بهترین شیوههاى تبلیغ است. «لا اُحبّ الافلین»
3- محبوب واقعى كسى است كه محدود به مكان، زمان و موقّت نباشد. «لاأحبّ الافلین»
4- معبود، باید محبوب و عبادت باید عاشقانه باشد، روح دین، عشق است. «لاأحبّ الافلین»