ترجمه
و كیست ظالمتر از آنكه بر خدا دروغى بست و یا گفت: به من وحى شده، در حالى كه چیزى به او وحى نشده است. و نیز آن كس كه گفت: به زودى من هم مثل آنچه خدا نازل كرده نازل مىكنم. و (اى پیامبر!) اگر ببینى زمانى را كه ستمگران در سكرات مرگ قرار گرفته و فرشتگان (براى قبض روح آنان) دستهاى (قدرت) خویش را گشوده و فرمان جان دادن مىدهند (و مىگویند:) امروز به خاطر نسبتهاى ناروا كه به خداوند مىدادید و از آیات او سرپیچى مىكردید، به عذاب خواركننده كیفر داده خواهید شد.
نکته ها
در شأن نزول این آیه چنین آمده است: شخصى به نام «عبدبن سعد» از نویسندگان وحى بود. رسول خداصلى الله علیه وآله او را به خاطر خیانتى طرد كرد. او هم مردم را جمع كرده و مىگفت: من نیز مىتوانم آیاتى مثل قرآن بیاورم.
بعضى هم شأن نزول آیه را ادّعاى پیامبرى «مسیلمه كذّاب» دانستهاند كه در اواخر عصر پیامبر صلى الله علیه وآله پیش آمد و آیه را مدنى پنداشتهاند كه به امر پیامبر در اینجا گنجانده شده است.
«غَمَرات» از «غمره»، بهمعناى شداید لحظهى مرگ است كه انسان را در كام خود فرومىبرد.
برخى از مدّعیان پیامبرى عبارت بودند از: مسیلمه در یمن، أسود عنسى در یمن، طلیحه اسدى در بنىاسد. [415]
امام صادق علیه السلام فرمود: مراد از عذاب هون، مرگ در حال تشنگى است. [416]
امام باقرعلیه السلام كسانى را كه بىجهت ادّعاى امامت كنند، از مصادیق این آیه دانستهاند. [417]
پيام ها
1- افترا به خداوند ظلم فرهنگى است و ادّعاى رهبرى از سوى نااهلان، بزرگترین ظلم است. «و مَن أظلم ممّن افترى... أو قال اوحى الىّ»
2- دشمن حقّ، یا حقّ را پایین مىآورد، یا خود را بالا مىبرد. ابتدا مىگوید: قرآن افسانه است، اگر موفّق نشد، مىگوید: من هم مىتوانم مثل قرآن حرفهاى جالب بزنم. «سأنزل مثل ما أنزل اللّه» در جاى دیگر مىخوانیم: «لو نشاء لقلنا مثل هذا» [418]
3- مدّعیان ناأهل ودروغین مناصب دینى، بدجان مىدهند. «ولو ترى اِذِالظّالمون...»
4- كیفرهاى اخروى از لحظهى مرگ شروع مىشود، به كافران مىگویند: جان بده، بمیر، «أخرجوا أنفسكم» كه همراه با نوعى تحقیر است.
5 - روح انسان از جسم او مجرّد و مستقلّ است. «أخرجوا أنفسكم»
6- كیفر توهین بهوحى ودین، عذاب مهین وخواركننده است. «تجزونعذابالهون»