ترجمه
(خداوند به شیطان) فرمود: از این (جایگاه) فرودآى! تو را نرسد كه در آن جایگاه تكبّر كنى، پس بیرون شو كه قطعاً تو از خوار شدگانى.
نکته ها
حضرت على علیه السلام فرمودند: از سرنوشت ابلیس عبرت بگیرید كه با سابقهى شش هزار سال عبادت كه معلوم نیست سالهاى دنیوى (365 روز) بوده یا سالهاى اخروى (كه یكروزش برابر پنجاه هزار سال دنیوى است)، چگونه با یك لحظه تكبّر و فخرفروشى سقوط كرد. [25]
رسول اكرم صلى الله علیه وآله فرمودند: در قیامت، متكبّرین در خوارترین صورت محشور شده و زیر پاى اهلمحشر لگدمال مىشوند. [26] در روایت دیگرى حضرت فرمود: هركس تواضع و فروتنى كند، خداوند او را بالا برد و هركس تكبّر و گردنكشى كند خداوند او را خوار و پست گرداند. [27] همچنین در روایت آمده است: ریشهى كفر سه چیز است: حرص، حسد و تكبّر. [28]
25) نهج البلاغه، خطبه 192
26) تفسیر مراغى
27) محجّةالبیضاء، ج6، ص215
28) كافى، ج2، باب اصول الكفر
پيام ها
1- تكبّر، نه تنها براى افراد عادّى خطرناك است، بلكه براى آنان كه مقام عالى دارند و همنشین فرشتگان در ملأ اعلى هستند و سالها و قرنها سابقهى عبادت داشته باشند نیز خطر دارد. «فاهبط، فاخرج»
2- نه علم و شناخت شیطان به خدا، نجاتبخش است و نه عبادتهاى طولانى او، بلكه راه نجات، تسلیم خدا بودن است. «تتكبّر فیها فاخرج»
3- تكبّر، سبب حبط و نابودى عمل مىشود. «فاهبط... فاخرج»
4- گاهى یك لحظه تكبّر، سبب سقوط دائمى است. «تتكبّر فیها فاخرج»
5 - نتیجهى تكبّر و خودبزرگبینى، كوچكى و خوارى است. آرى، نتیجهى شعار «من بهترم»، «أنا خیر»، شنیدن جوابِ «فاخرج انّك من الصاغرین» است.