ترجمه
یا نگویید: پدران ما پیش از ما مشرك بودند و ما نیز فرزندانى از پس آنان بودیم (و ناچار راهشان را ادامه دادیم)؟ آیا ما را به خاطر عملكرد اهل باطل، مجازات و هلاك مىكنى؟
و ما این گونه آیات خویش را روشن بیان مىكنیم (تا بدانند نور توحید، از آغاز در سرشت آنان بوده است) و شاید آنان (به سوى خداوند و فطرت پاك توحیدى) بازگردند.
نکته ها
اگر گواهى بر ربوبیّت در عالم ذرّ یا فطرت نبود، انسان در دنیا به راحتى خداپرست نمىشد و همواره از نیاكان خود تقلید مىكرد. «او تقولوا انّما اشرك آبائُنا...»
پيام ها
1- فطرت خداشناسى در وجود انسان، براى اتمام حجّت از سوى خداوند است و چراغ فطرت، قدرت نور افشانى بر ظلمات محیط را دارد. «او تقولوا انّما اشرك...»
2- جامعه و محیط، انسان را مجبور نمىكند. «أو تقولوا انّما أشرك آبائُنا...»
3- تقلید در اصول دین، جایز نیست. «أشرك آبائُنا»
4- عقیده، عمل و شرك نیاكان، بستر اعتقاد، عمل وشرك فرزندان مىشود. «أشرك آبائُنا»
5 - گناه و انحراف خود را به دوش دیگران افكندن، موجّه نیست. «تقولوا انّما أشرك آبائُنا»
6- اطاعت و احترام نیاكان، تا حدّى است كه انسان را به شرك نكشد. «ذرّیة من بعدهم»
7- مشركان، باطلگرا مىباشند. «أشرك آبائُنا فعل المبطلون»
8 - در نظام كیفرى خداوند، هیچ كس به گناه دیگرى مؤاخذه نمىشود. «أفتهلكنا بما فعل المبطلون»
9- آیات الهى، براى توجّهدادن انسانها به میثاق فطرت و سرشت توحیدى است. «نفصّل الآیات ولعلّهم یرجعون»
10- اصل، توحید است و شرك، عارضى است، لذا قرآن، خواستار بازگشت مشركان بها اصالت انسان است. «لعلّهم یرجعون»