ترجمه
از تو دربارهى قیامت مىپرسند كه چه وقت به پا مىشود؟ بگو: علم آن تنها نزد پروردگار من است، جز او كسى نمىتواند زمان آن را آشكار سازد. (فرا رسیدن قیامت،) در آسمانها و زمین سنگین است، جز به صورت ناگهانى پیش نمىآید. از تو چنان مىپرسند كه گویا از (زمان) آن آگاهى كامل دارى! بگو: علم آن تنها نزد خداست، ولى بیشتر مردم نمىدانند.
نکته ها
كفّار قریش، گروهى را نزد علماى یهود فرستادند تا مطالب و سؤالات دشوارى فرا گرفته و از پیامبر صلى الله علیه وآله بپرسند، و او از عهدهى پاسخگویى بر نیاید و محكوم شود. یكى از آن سؤالها، تعیین زمان وقوع قیامت بود. [381]
«السّاعة»، زمان شروع قیامت است، و«القیامة»، زمان حساب و كتاب، پاداش و جزا مىباشد. «مرُسى» [382] ، به معناى ثبوت و وقوع است، «جبال راسیات»، یعنى كوههاى استوار و محكم. «حَفىّ»، به معناى پیگیرى و تحقیق است، حفىّ بودن پیامبر صلى الله علیه وآله، یعنى گویا پیامبر فرارسیدن روز قیامت را از خدا پرسیده و تحقیق كرده و مىداند.
سنگینى قیامت در آسمانها و زمین، شاید به خاطر بهم ریختگى كرات و بىنور شدن خورشید و زیر و رو شدن زمین باشد. و شاید مراد از سنگینى قیامت، سنگینى كیفرها در آن روز باشد. در دعاى كمیل مىخوانیم: «وهذا ما لاتقوم لها السموات و الارض»، آسمانها و زمین طاقت تحمّل عذاب دوزخ را ندارند.
از پیامبر اكرم صلى الله علیه وآله دربارهى ظهور و خروج حضرت قائم علیه السلام پرسیدند، حضرت فرمودند: «مثلهُ مثل الساعة» قیام او مثل برپایى قیامت ناگهانى است. سپس این آیه را تلاوت فرمودند: «لایجلّیها لوقتها الاّ هو ثقلت فىالسموات والارض لاتأتیكم الاّ بغتةً». این حدیث از امام رضا علیه السلام نیز روایت شده است. [383]
پيام ها
1- مردم، مكرّر از پیامبر سؤال مىكردند و گاهى از زمان وقوع قیامت مىپرسیدند. «یسئلونك» (فعل مضارع نشان دوام و استمرار است)
2- جز خداوند، كسى از زمان برپایى قیامت آگاه نیست. «انّما علمها عند ربّى» آرى، ندانستن زمان برپایى قیامت، براى آماده باش انسان بهتر است.
3- قیامت، قابل پیشبینى نیست و در زمانى كه انتظارش نمىرود، ناگهانى رخ خواهد داد. «بغتةً» («بغتة» در موردى بكار مىرود كه انسان حتّى احتمال و حدس آن را نیز در ذهن خود نداشته باشد)
4- قیامت بسیار گران وسنگین است، حتّى بر آسمانها و زمین، تا چه رسد به انسانها. «ثقلت فى السموات و الارض»
5 - در مورد آنچه نمىدانیم، از گفتنِ «نمىدانم» نهراسیم. در این آیه پیامبر دوبار فرمان یافته كه بگوید: «قل انّما علمها عند ربّى... قل انّما علمها عند اللّه» و در جاى دیگر نیز مىفرماید: سرنوشت خود و شما را نمىدانم. «قل ما كنت بدعاً من الرسل و ما ادرى ما یفعل بى و لا بكم ان اتّبع الاّ ما یوحى الىّ» [384]
6- ندانستن خصوصیّات و جزئیّات قیامت، ضررى به اصل نبوّت ومعاد نمىزند. هیچ كس از زمان و مكان مرگ خود آگاه نیست، ولى این دلیل انكار اصل مرگ نمىشود. «انّما علمها عند ربى»