ترجمه
و اى آدم! تو و همسرت در آن باغ (بهشت گونه) ساكن شو و از (هرگونه و هرچه و) هرجا خواستید بخورید، و(لى) نزدیك این درخت نشوید كه از ستمكاران (بر خویش) خواهید شد.
نکته ها
مشابه این آیه، در سورهى بقره آیهى 35 نیز گذشت.
امام رضا علیه السلام در مورد اینكه شجرهاى كه مورد نهى قرار گرفت آیا گندم است یا انگور و یا چیز دیگرى، مىفرماید: چون درختان بهشتى میوههاى متنوّعى مىدهند، تمام اقوال را شامل مىشود. [37]
خداوند اراده كرده بود كه انسان به عنوان خلیفهى او در روى زمین زندگى كند، «انّى جاعل فى الارض خلیفة» [38] و براى نشان دادن این شایستگى به دیگران، حقایقى را به انسان تعلیم داد، آنگاه دستور سجده بر او را داد و در بهشت قرارش داد و سپس اوّلین تكلیف را به او فرمان مىدهد و موضوع تعهّد و مسئولیّت و اختیار شروع مىشود و پس از آن مجازات تخلّف از تكلیف و ورود به زمین و تلاش براى تكامل صورت مىگیرد و همهى این مراحل بر پایهى علم الهى صورت گرفت، چنانكه حضرت على علیه السلام پس از بیان این مراحل واستقرار انسان در روى زمین مىفرماید: علم خداوند در مورد او به وقوع پیوست. [39]
در این كه مراد از «جنّة» و بهشتى كه آدم در آن ساكن بود چیست، اقوال مختلفى بیان شده است؛ بعضى آن را همان بهشت موعود مىدانند و خلود و جاودانگى در آن را از آنِ كسانى مىدانند كه به واسطهى عمل و جزا داخل آن شدهاند، و در مورد غیر آن چنین نیست، چنانكه پیامبر صلى الله علیه وآله در شب معراج وارد آنجا شد و برگشت. امّا امام صادق علیه السلام فرمود: بهشت آدم، یكى از باغهاى دنیا بوده است. [40] زیرا در بهشت موعود، امر و نهى و تكلیف وجود ندارد.
37) عیونالاخبار، ج1، ص306
38) بقره، 30
39) نهج البلاغه، خطبه91
40) تفسیر اثنى عشرى
پيام ها
1- ابتدا موارد مجاز و راههاى صحیح را باز كنید، سپس موارد ممنوع را گوشزد كنید. «فكُلا... لاتقربا»
2- نزدیك شدن به حرام و مناطق ممنوعهى احكام الهى، آلودگى به گناه را به دنبال دارد. «لاتقربا... فتكونا...»
3- با بودن راه مجاز «فَكُلا»، راه ممنوعه رفتن ظلم است. «فتكونا من الظالمین»