ترجمه
پس شیطان آن دو را با فریب و حیله به سقوط (و پرتگاه گناه) كشاند، پس چون از آن درخت (نهى شده) چشیدند، زشتى برهنگىشان براى آنان آشكار شد و به (پوشاندن خویش با) چسباندن برگ درختان بهشت بر خود پرداختند و خداوند ندایشان داد: آیا شما را از آن درخت نهى نكردم و به شما نگفتم كه شیطان براى شما دشمنى آشكار است؟!
نکته ها
«دَلّى» از «تدلیه»، به معناى نزدیك كردن است و اشاره به دلو و طناب براى وصول و رسیدن به هدفى است. گویا ابلیس با طناب غرور، آنها را به چاه فریب وارد كرد.
«یخصفان» از «خصف»، به معناى جمع كردن، دوختن و وصله كردن است.
خطاب خداوند با كلمهى «ندا» آمده است، «ناداهما»، ندا براى خطاب دور است، گویا آدم و همسرش با خوردن از درخت نهى شده، از قرب خدا دور شدند.
عدّهاى از مفسّران مانند سید مرتضى، طبرسى و ابوالفتوح رازى مىگویند: اخراج حضرت آدم از بهشت و آمدن به زمین، از باب مصلحت بود نه از جهت عقوبت و جزا. [53]
53) تفسیر اثنى عشرى
پيام ها
1- زن و مرد، هر دو در تیررس وسوسهى شیطانند. «فدلّاهما»
2- حربهى شیطان، فریب و غرور است. «بغرور»
3- تمایل به وسوسههاى شیطان، همچون دستیابى به طنابى سست و كوتاه و سقوط در چاه گناه است. «دلّاهما»
4- توجّه نكردن به فرامین و ارشادات الهى مهم است، چه كم چه زیاد. «فلمّا ذاقا» در ارتكاب گناه، كوچك و بزرگ مطرح نیست، مهم گستاخى بر گناه است. لذا گاهى گناه اندك نیز باعث رسوایى وسقوط انسان مىشود.
5 - برهنگى، نوعى كیفر الهى است، (نه نشانهى كمال و تمدّن). «فلمّا ذاقا الشجرة بدت لهما سواتهما...»
6- گاهى سقوط گام به گام است؛ ابتدا ایجاد فكر انحرافى، «فدلاّهما بغرور» سپس انجام منهیّات و خوردن چیزهاى ممنوع، «فلمّا ذاقا الشجرة» و آنگاه سقوط و برهنگى. «بدت لهما سؤاتهما»
7- توجّه نكردن به ارشادات الهى و خوردن غذاى منع شده، زمینهى برهنگى است. «ذاقا... بدت لهما سواتهما»
8 - زشتى برهنگى و كرامت پوشش، جزو فطرت انسان است. «وطفقا یخصفان»
9- پوشش ارزش است، گرچه با سادهترین وسیله باشد. «ورق الجَنّة»
10- احكام و اوامر ونواهى و هشدارهاى خداوند همواره در جهت رشد و تربیت انسان است. «ناداهما ربّهما ألم انهكما»
11- حضرت آدم و حوّا پس از خوردن از آن درخت ممنوعه، از جایگاه عالى خود دور شدند. «تلكما الشجرة» و نفرمود: «هذه الشجرة»
12- خداوند بدون اتمام حجّت، كسى را توبیخ نمىكند. «ألم اَنهكما... اَقُل لكما»
13- در مسیر راه خدا، لازم است دشمنان را بشناسیم. «عدوّ مبین»
14- با آنكه عداوت شیطان آشكار است، امّا انسان از خطر و دشمنى او غافل مىشود. «عدوّ مبین»