ترجمه
بگو: چه كسى زینتهایى را كه خداوند براى بندگانش پدید آورده و (همچنین) رزقهاى پاكیزه ودلپسند را بر خود حرام كرده است؟ بگو: این (نعمتها) در زندگى دنیا براى مؤمنان است، (اگر چه كافران هم بهرهمندند،) در حالى كه روز قیامت مخصوص (مؤمنان) است. ما این گونه آیات خود را براى گروهى كه مىدانند به تفصیل بیان مىنمائیم.
نکته ها
این آیه، زینت را براى انسان حلال مىشمرد. قرآن، یكى از نعمتهاى خداوند را، زینت آسمانها با ستارگان جهت تماشاگران مىداند، «زیّنّاها للنّاظرین» [81] امّا باید علاقه به زینت، انسان را به هلاكت نكشد و بهرهگیرى از آن كنترل شده باشد، لذا قرآن، نشاندادن زینت زنان را جز براى شوهرانشان و مَحرمهاى آنان، حرام مىداند. «لایبدین زینتهنّ الاّ لبعولتهنّ» [82]
عثمانبن مظعون، خدمت پیامبر اكرم صلى الله علیه وآله آمد و از تصمیم خود نسبت به اخته و مقطوع النّسل كردن خود و عزلت و فاصله گرفتن از همسر و خانواده واجتماع خبر داد. آن حضرت به شدّت او را از این كار منع كرد و فرمود: براى كنترل شهوت، روزه بگیر و به جاى ریاضت و رهبانیّتِ مردود به مسجد برو و در انتظار نماز بنشین و به جاى بیابانگردى، در جبهههاى جنگ و حج و عمره شركت كن، از همسر و عطریّات استفاده كن و از اموال خود به محرومان بده و از حرامها دورى و هجرت كن، این راه و روش من است و هر كه از این روش اعراض كند و توبه نكند، فرشتگان از ورود او به حوض كوثر منع خواهند كرد. [83]
عاصمبن زیاد نیز تصمیم گرفت شیوهى زندگى خود را تغییر داده واز حلالها و لذّتها كناره گیرد. حضرت على علیه السلام آن تفكّر را محكوم كرد، و هنگامى كه از آن حضرت پرسید: پس چرا خودتان این همه سادهزندگى مىكنید؟ امام در پاسخ فرمود: من رهبر جامعه ما، خداوند بر رهبران لازم كرده كه سطح زندگى خود را در سطح افراد ضعیف جامعه نگهدارند و در غم دیگران شریك باشند. [84]
حضرت على علیه السلام در برخورد با خوارج متحجّر، هنگام اعزام نمایندهى خود ابن عبّاس به سوى آنان، به او دستور مىدهد بهترین لباسها را بپوشد و خود را معطّر و خوشبو ساخته و با اسبى زیبا نزد آنها برود. [85]
بعضى آیه را این گونه تفسیر كردهاند كه رزق و زینت دنیا، آمیخته با انواع تلخىهاست، ولى رزق و زینتِ آخرت، بىغصّه و خالص است.
81) حجر، 16
82) نور، 31
83) تفسیر كبیر فخررازى
84) كافى، ج1، ص410
85) تفسیر منهجالصادقین
پيام ها
1- پیامبر، مسئول مبارزه با بدعتها است. «قل مَن حرّم»
2- اسلام، با زهد نابجا وریاضت نامشروع ورهبانیّت، مخالف است. «قلمَنحرّم»
3- اصل در بهرهگیرى از زینتها و طیّبات، مباح بودن است، مگر دلیلى خاص بر حرمت آنها باشد. «مَن حرّم»
4- استفادهى مناسب از زینت و ترغیب مردم به آن، ارزشمند است. «زینة اللّه» زیرا زینت به خدا نسبت داده شده است.
5 - راه رسیدن به خدا، ترك امور حلال و طیّب نیست، بلكه استفادهى بجا و رعایت قسط وعدل است. «قل مَن حرّم زینة اللّه...»
6- اسلام، هماهنگ با فطرت و آیین اعتدال است، به نیازهاى طبیعى پاسخ مثبت مىدهد، آنچه را مفید است حلال مىشمرد و از آنچه ضرر دارد نهى مىكند. «مَن حرّم... أخرج لعباده»
7- زینت، همچون غذا، مورد نیاز انسان است. (زینت در كنار خواركىها مطرح شده است) «زینة اللّه... و الطیّبات من الرّزق»
8 - هدف اصلى از آفریدن نعمتها، استفاده و برخوردارى مؤمنان است، گرچه كافران نیز بهرهمىبرند. «قل هى للّذین آمنوا فى الحیاة الدنیا» البتّه در جاى دیگر مىفرماید: «انّا جعلنا ما على الارض زینة لها لنبلوهم أیّهم احسن عملاً» [86] هرچه را روى زمین است، زینت آن قرار دادیم تا آنان را بیازماییم كه كدام یك بهتر عمل مىكنند.
9- در بهرهبردارى از نعمتهاى دنیوى، مؤمن و كافر یكسانند، ولى كامیابى قیامت مخصوص مؤمنان است. « للّذین آمنوا خالصة یوم القیامة»
10- علم وعالم، جایگاه ویژهاى نزد خدا دارند. «كذلك نفصّل الایات لقومیعلمون»
86) كهف، 7