ترجمه
(اى پیامبر!) بگو: همانا پروردگارم كارهاى زشت و زننده، چه آشكار و چه پنهان، و گناه و ستم و سركشى به ناحقّ و شریك قرار دادن چیزى براى خدا كه او دلیلى بر حقّانیّت آن نازل نكرده، و نسبت دادن آنچه را نمىدانید به خداوند، (همه را) حرام كرده است.
نکته ها
«فواحش» جمع «فاحشة»، یعنى گناهى كه زشتى آن بر همه آشكار است، همچون زنا و چون در جاهلیّت انجام پنهانى آن را روا مىداشتند، این آیه حرمت آن را نیز تأكید مىنماید.
«اِثم»، گناهى است كه سقوط انسان را در پى داشته باشد و «بَغى»، تجاوز به حقّ دیگران است. این آیه، انواع گناهان اعتقادى و زبانى را در بر دارد.
در روایات، مراد از گناه باطنى، پذیرش ولایت رهبران ستمگر دانسته شده است. [87]
پیامبر اكرم صلى الله علیه وآله فرمودند: كسى كه بدون علم و آگاهى حكمى صادر كند، فرشتگان آسمان و زمین او را لعنت مىكنند. [88]
زراره از امام صادق علیه السلام پرسید: حجّت خداوند بر بندگانش چیست؟ حضرت فرمودند: «أن یقولوا ما یعلمون و یقفوا عند ما لایعلمون» [89] تنها آنچه را مىدانند بگویند و اگر نمىدانند، سكوت كرده و بازایستند.
87) تفسیر نورالثقلین
88) تفسیر نمونه
89) تفسیر فرقان
پيام ها
1- تحریمهاى الهى، در مسیر تربیت ورشد وتكامل انسان است. «حرّم ربّى»
2- حلالها بسیار است، ولى حرامها اندك و محدود كه موارد آن در قرآن و روایات بیان شده است. «انّما حرّم... ان یقولوا على اللّه ما لاتعلمون»
3- گناه، گناه است و قبح ذاتى و عقلى دارد، گرچه مردم نفهمند. «وما بطن»
4- مشركان، براى اعتقاد خود استدلالى ندارند. «لم ینزّل به سلطاناً»
5 - در تبلیغ و نهى از منكر، ابتدا راههاى حلال و معروف ارائه شود، سپس نهى از منكرات و اعلام كارهاى حرام. (آیه قبل حلالها را بیان كرد، این آیه محرّمات را). «قل من حرّم زینة اللّه... انّما حرّم ربّى»
6- برهان و استدلال، نوعى افاضه و لطف الهى است كه بر عقل و جان القا مىشود. «ما لمینزّل به سلطاناً»
7- استناد هر چیز به خداوند باید متّكى بر علم ودلیل باشد. «ما لمینزّل به سلطاناً» آرى، هرگونه ادّعایى خصوصاً در مورد هستى باید با دلیل و منطق باشد.