ترجمه
و به سوى (مردم) مَدیَن، برادرشان شعیب را (فرستادیم. آن حضرت) گفت: اى قوم من! (تنها) خدا را بپرستید، جز او خدایى براى شما نیست. همانا از طرف پروردگارتان (معجزه و) دلیلىروشن براى شما آمده است. پس پیمانه و ترازو را (در داد و ستدها) تمام ادا كنید و كالاهاى مردم را كم نگذارید و در زمین پس از آنكه اصلاح گشته فساد نكنید. این (رهنمودها) برایتان بهتر است، اگر مؤمن باشید.
نکته ها
این پنجمین داستان پیامبران در این سوره است. داستان شعیب علیه السلام در سورههاى متعدّدى از جمله در سوره هود، شعراء نیز بیان شده است.
مَدیَن یكى از شهرهاى شام بود كه در جغرافیاى امروز، نزدیك اردن و نامش معان است، منطقهاى سرسبز، داراى مردمى بتپرست ومرفّه كه در معامله و تجارت كمفروش بودند. حضرت شعیب علیه السلام بر آنان مبعوث شد، امّا آنها به خاطر لجاجت و نافرمانى او هلاك شدند. سپس آن حضرت بر مردم «اَیكه» مبعوث شد، و به ارشاد آنان پرداخت، امّا آنها نیز دستورهاى الهى را نپذیرفتند وسرانجام هلاك شدند. «كذّب اصحاب الایكة المرسلین اذ قال لهم شعیب...» [176]
البتّه احتمال دارد «مَدیَن» همان «اَیْكه» باشد، چون اَیكه به منطقهى پر درخت و بیشهزار و نخلستان مىگویند. یعنى شهر شعیب دو نام داشته است: مَدیَن و اَیكه.
انسان بىایمان همواره گرفتار انحراف و فساد است، امّا در هر زمانى به گونهاى. مثلاً در زمان حضرت لوط، لواط و فساد اخلاقى و در زمان حضرت شعیب، كم فروشى و فساد اقتصادى رواج داشته است.
176) شعراء، 176 تا 189
پيام ها
1- رفتار حضرت شعیب نسبت به مردم، دلسوزانه و برادرانه بود و شاید نسبتى با اهل مدین داشت. «اخاهم شعیباً»
2- تبلیغ و تربیت باید همراه با عاطفه و محبّت باشد. «قال یا قومِ»
3- توحید و یكتاپرستى، محور دعوت انبیاست. «اعبدوا اللّه...»
4- معجزه و دلیلهاى انبیا، در مسیر رشد و تربیت مردم و وابسته به ربوبیّت خداوند است. «بیّنة من ربّكم»
5 - پس از شرك و انحراف عقیدتى، انحرافهاى اقتصادى مهمترین مسألهى قوم حضرت شعیب بوده است. «اعبدوا اللّه... أوفوا الكیل»
6- كمفروشى، تقلّب در معامله، كم ارزش جلوه دادن اجناس مردم و ایجاد خلل در اقتصاد، حرام و از مصادیق فساد است. «لا تبخسوا النّاس اشیائهم و لاتفسدوا»
7- پیامبران، بر مسائل اقتصادى جامعه نیز نظارت داشته و درصدد سلامت و بهبود زندگى مردم بودند. «لاتبخسوا النّاس اشیائهم» دین و برنامههاى آن، از زندگى دنیا جدا نیست.
8 - كم كارى هم مثل كم فروشى است، به جاى «أموالهم» فرمود: «أشیائهم» تا شامل همه چیز بشود.
9- ایمان كامل واقتصاد سالم، تأمینكننده سعادت دنیا وآخرت است. «ذلكم خیر»
10- هشدار و دستورهاى انبیا، سراسر خیر است و موجب سعادت انسان مىشود. «ذلكم خیر»
11- ایمان، ضامن كسب وكار صحیح وعدالت اجتماعى است. «لا تبخسوا النّاس... ان كنتم مؤمنین»