ترجمه
پس باید انسان به غذاى خود بنگرد.
ما آب را آن گونه كه باید، (از آسمان) فرو ریختیم.
سپس زمین را به خوبى شكافتیم.
و در آن، دانه رویاندیم.
و نیز انگور و سبزیجات،
و زیتون و نخل خرما،
و باغهاى پردرخت، و میوه و چراگاه،
براى برخوردارى شما و چهارپایانتان.
نکته ها
«صبّ» به معناى فرو ریختن آب از بلندى است كه شامل نزول باران از آسمان و ریزش آب از آبشارها نیز مىشود.
«قضب» به سبزیجاتى گفته مىشود كه تر و تازه چیده و خورده شود و شامل علف و یونجه حیوانات نیز مىگردد.
مراد از «شققنا الارض»، شكافتن زمین به وسیله جوانه گیاهان است كه براى سربرآوردن از خاك، آن را مىشكافند و به رشد خود ادامه مىدهند.
مراد از «حبّاً» حبوباتى است كه به مصرف غذاى انسان مىرسد، مانند گندم و جو و نخود و عدس و امثال اینها.
«حدائق» جمع «حدیقه» به معناى بوستانى است كه اطراف آن دیوار كشیده باشند و «غُلب» جمع «غَلباء» به معناى درخت بزرگ و تنومند است.
انسان باید به غذاى خود بنگرد كه آیا از حلال است یا حرام، دیگران دارند یا ندارند، نیروى بدست آمده از آن در كجا صرف مىشود و این غذا چگونه بدست آمده است؟ امام باقرعلیه السلام در ذیل آیه «فلینظر الانسان الى طعامه» فرمودند: انسان بنگرد كه علم خود را از چه كسى مىگیرد(28) و طعام را شامل طعام معنوى دانستند.
28) كافى، ج1، ص50 .
پيام ها
1- انسان، مأمور به تفكر در غذا، به عنوان یكى از نعمتهاى خداست، خوردن بىفكر كار حیوان است. «فلینظر الانسان الى طعامه»
2- اگر ملاكهاى معنوى نباشد، انسان و حیوان در كامیابى از غذا و طبیعت، در یك ردیفند. «متاعاً لكم و لانعامكم»
3- دقّت در پیدایش نعمتها، وسیلهاى براى كفر زدائى است. «قتل الانسان ما اكفره... فلینظر الانسان الى طعامه»
4- هستى، مدرسه خداشناسى است، چه سیر تكاملى درون انسان و چه بیرون انسان. «من نطفة خلقه فقدّره - اماته - انشره صببنا الماء صبّا شققنا الارض شقّا...»
5 - ریزش باران و رویش انواع گیاهان و درختان، هدفمند است و فراهم شدن غذا براى انسان و حیوانات، یكى از حكمتهاى آن است. «انّا صببنا الماء... شققنا الارض... فانبتنا فیها حبّاً... متاعاً لكم و لانعامكم»
6- انگور، زیتون و خرما، از میوههاى مورد سفارش قرآن است. «عنباً... زیتوناً و نخلاً»