ترجمه
بگو: اى مردم! همانا من فرستادهى خداوند به سوى شما، هستگى هستم، آن (خدایى) كه حكومت آسمانها و زمین از آن اوست، هیچ معبودى جز او نیست، زنده مىكند و مىمیراند، پس به خداوند و پیامبر او (همان) پیامبر درس ناخواندهاى كه به خداوند و گفتار او ایمان دارد، ایمان بیاورید و از او پیروى كنید، باشد كه هدایت یابید.
نکته ها
بر خلاف ادّعاى بىاساس برخى كه مىگویند: پیامبر اسلام صلى الله علیه وآله ابتدا در فكر ارشاد مردم منطقهى خود بود و چون موفّق شد، به فكر ارشاد جهانیان افتاد! قرآن با جملاتى همچون: «كافّة للناس» [293] ، «لانذركم به و مَن بَلغ» [294] ، «للعالمین نذیراً» [295] و امثال آن، جهانى بودن رسالت پیامبر اكرم صلى الله علیه وآله را از همان آغاز بیان مىكند. [296] البتّه رسالت جهانى آن حضرت نیز مثل هر طرحى، مرحله به مرحله پیش مىرود: ابتدا دعوت از اهل و عشیره، سپس مردم مكّه و آنگاه همهى مردم.
امام مجتبى علیه السلام فرمود: جمعى از یهود نزد پیامبر صلى الله علیه وآله آمده، گفتند: آیا تو گمان مىكنى مثل موسى، پیامبر هستى؟ حضرت پس از اندكى سكوت فرمودند: آرى، منم خاتم پیامبران و پیشواى پرهیزكاران و فرستادهى پروردگار جهانیان. پرسیدند: بر چه كسانى مبعوث شدهاى؟ عرب یا عجم یا ما؟ آیهى فوق نازل شد. [297] یعنى من بر همهى جهانیان رسولم.
تكرار كلمهى «اُمّى» در این آیه و آیهى قبل، نشانهى اهمیّت آن در اثبات حقانیّت پیامبر صلى الله علیه وآله و قرآن است.
با توجّه به آیهى قبل كه فرمود: آنان نام و نشان پیامبر اسلام را در تورات و انجیل به خوبى مىیابند، مخاطب این آیه همهى مردم حتّى یهود و نصارا مىباشند.
این آیه، ابتدا بر سه مطلب تأكید مىكند: 1- اثبات خالقیّت خداوند. «له ملك السموات و الارض» 2- توحید و یگانگى خداوند. «لا اله الاّ هو» 3- قیامت و حشر و نشر. «یحیى و یمیت» پایان، آیه مىفرماید: حال كه مبدأ و معاد بدست خداست، پس به او ایمان آورید: [298] «فآمنوا باللّه و رسوله»
پيام ها
1- رسالت حضرت محمّد صلى الله علیه وآله جهانى است. «یا ایّها النّاس انّى رسول اللّه الیكم جمیعاً» و مكتب جهانى، رهبر جهانى لازم دارد.
2- كسى كه حكومت كامل بر همهى هستى دارد، قدرت بر زنده كردن و میراندن هم دارد. «له ملك السموات و الارض... هو یحیى و یمیت»
3- نبوّت، لازمهى توحید و معاد است. چون خداوند یكتا، مالك هستى است، «له ملك السموات والارض» حیات ومرگ نیز به دست اوست، «هو یحیى و یمیت» پس، رهبرى و هدایت انسانها هم باید از طرف او باشد. «فآمنوا باللّه و رسوله النبىّ الامّى»
4- رهبر باید به راه خود ایمان كامل داشته باشد. «یؤمن باللّه و كلماته»
5 - ایمان به خدا و رسول و تبعیّت از پیامبر صلى الله علیه وآله، در كنار هم رمز هدایت است. «آمنوا باللّه و رسوله... واتّبعوه لعلّكم تهتدون»
6- پیروى از قرآن و سنّت و سیرهى پیامبر، هر دو لازم است. «واتّبعوه» (در آیهى قبل سخن از تبعیّت از نور و قرآن بود و در اینجا تبعیّت از پیامبر صلى الله علیه وآله)
7- حتّى اهل كتاب نیز باید به پیامبر اسلام ایمان داشته و از او پیروى نمایند. «یا ایّها النّاس... فآمنوا باللّه و رسوله... و اتّبعوه»
8 - تقلید و تبعیتى كه انسان را به هدایت و كمال برساند، ارزشمند است. «و اتّبعوه لعلّكم تهتدون»